به گزارش سلامت نیوز به نقل از اوری دی هلث، سیاه سرفه یک بیماری تنفسی بسیار مسری است که توسط باکتری Bordetella pertussis ایجاد می شود. هنگامی که این باکتری پوشش داخلی ریه ها را آلوده می کند، باعث التهاب و تورم راه های هوایی می شود. نتیجه ی آن سرفه شدید و غیر قابل کنترل است.

در حالی که واکسن سیاه سرفه به طور قابل توجهی بروز عفونت را کاهش داده است، طبق گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) هنوز بیش از 15600 مورد سیاه سرفه در ایالات متحده در سال 2019 گزارش شده است.

علائم و نشانه های سیاه سرفه

فرقی نمی کند که یک کودک یا یک بزرگسال آلوده شده باشد، سیاه سرفه اغلب در ابتدا یک سرماخوردگی معمولی به نظر می رسد که با آبریزش بینی، عطسه یا تب خفیف مشخص می شود. در حالی که تجربه سرفه خفیف نیز یک علامت اولیه است، برای نوزادان، سرفه اغلب کم است یا حتی وجود ندارد. (کودکان همچنین به عنوان یک علامت اولیه ممکن است آپنه را تجربه کنند،که یک مکث موقت در تنفس است) این علائم اولیه می تواند تا دو هفته ادامه داشته باشد.

بعد از تشدید سیاه سرفه علائم زیر بروز می کند

• تنگی نفس
• آبریزش دهانی در نوزادان
• استفراغ که ممکن است در طول یا بعد از حملات سرفه رخ دهد.
• خفگی در نوزادان
• آبی شدن پوست هنگام سرفه؛ ممکن است لب ها، زبان و بستر ناخن نیز آبی شوند.
• سرفه بسیار سریع این اغلب با صدای بلند "ووو" همراه است. سرفه با پیشرفت بیماری بدتر می شود و اغلب در شب به اوج خود می رسد. توجه داشته باشید که نسخه‌های خفیف‌تر این بیماری به این معنی است که نوجوانان و بزرگسالان ممکن است «ووو» را تجربه نکنند.

علل و عوامل خطر سیاه سرفه

هنگامی که فرد مبتلا در نزدیکی دیگری عطسه می کند، سرفه می کند، می خندد یا حتی صحبت می کند، سیاه سرفه به راحتی از طریق هوا پخش می شود. به گفته انجمن ریه آمریکا، اشتراک در یک خانواده با یک فرد آلوده و واکسینه نشدن در برابر سیاه سرفه، بزرگترین عوامل خطر ابتلا به عفونت است.

کودکان و بزرگسالانی که در یک خانه زندگی می کنند و واکسن سیاه سرفه را دریافت نکرده اند، 80 تا 100 درصد احتمال دارد که در معرض این بیماری قرار بگیرند.

نکاتی که باید در مورد افرادی که در معرض خطر هستند بدانید

• نوزادان زیر 2 ماه: کوچکترین نوزادان نیز در برابر سیاه سرفه و عوارض آن آسیب پذیر هستند. نه تنها سیستم ایمنی آنها هنوز در حال رشد است، بلکه نوزادان نمی توانند واکسن سیاه سرفه خود را تا 2 ماهگی دریافت کنند. تا آن زمان، برای مقابله با بیماری، آنها فقط آنتی بادی های مادرشان را دارند. (البته این فقط در صورتی است که مادر در دوران بارداری واکسن سیاه سرفه دریافت کرده باشد.)
• نوزادان زیر 6 ماه: این کودکان در معرض خطر بالای عوارض ناشی از سیاه سرفه، از جمله ذات الریه هستند.
• نوزادان زیر 12 ماه: طبق CDC، حدود نیمی از نوزادان کمتر از 1 سال که دچار سیاه سرفه می شوند در نهایت در بیمارستان بستری می شوند.
• کودکان زیر 6 سال: کودکانی که واکسن نهایی سیاه سرفه خود را تا زمانی بین 4 تا 6 سالگی دریافت نمی کنند.
• نوجوانان و بزرگسالان: واکسن سیاه سرفه که در دوران کودکی تجویز می شود، در نهایت از بین می رود و نوجوانان و بزرگسالان را در طول شیوع بیماری مستعد می کند.

عفونت سیاه سرفه می تواند در هر زمانی از سال رخ دهد، اما در ماه های تابستان و پاییز افزایش می یابد. اگر شیوع بیماری در جامعه شما وجود دارد، مهم است که مراقب علائم و نشانه های اولیه سیاه سرفه باشید .

بیشتر بدانید: سیاه سرفه هر سال 50 میلیون نفر را مبتلا می کند

سیاه سرفه چگونه تشخیص داده می شود؟

از آنجایی که سیاه سرفه شبیه سرماخوردگی، آنفولانزا و برونشیت است، تشخیص زودهنگام سیاه سرفه می تواند دشوار باشد. اما پزشک ممکن است قادر به تشخیص سیاه سرفه با انجام یک معاینه، پرسیدن سؤالات خاص در مورد علائم و تنها با گوش دادن به سرفه باشند. گاهی اوقات، آزمایشات پزشکی برای تأیید تشخیص مورد نیاز است. این شامل موارد زیر است:

• کشت بینی یا گلو
• تست واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR)
• آزمایشات خون
• عکس رادیولوژی قفسه سینه

طول مدت سیاه سرفه

علائم سیاه سرفه معمولاً در عرض 5 تا 10 روز پس از قرار گرفتن در معرض این بیماری ظاهر می شود، اما ظاهر شدن آن ممکن است تا سه هفته طول بکشد. پس از آن، علائم سیاه سرفه می تواند تا 10 هفته یا بیشتر ادامه یابد. معمولاً سیاه سرفه پس از هفته سوم عفونت یا تا پنج روز پس از شروع درمان دیگر مسری نیست.

درمان و گزینه های دارویی برای سیاه سرفه

پزشک احتمالاً درمان آنتی بیوتیکی اریترومایسین 200، کلاریترومایسین یا آزیترومایسین را برای از بین بردن باکتری هایی که باعث سیاه سرفه می شوند، تجویز می کند. هرچه زودتر از آنتی بیوتیک برای درمان سیاه سرفه استفاده شود، بهتر است.

در واقع، CDC، پزشکان را تشویق می کند تا قبل از بازگشت نتیجه آزمایش مثبت، موارد مشکوک سیاه سرفه را درمان کنند. این امر به ویژه در مورد افرادی که در معرض خطر یک مورد یا عوارض شدید هستند، صادق است.

اگر یک نوزاد مورد شدید بیماری را تجربه کند، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. در بیمارستان، برای جایگزینی مایعات از دست رفته سرم تجویز می شود و ممکن است گلو برای پاک کردن مخاط اضافی ساکشن شود.

درمان های جایگزین و مکمل

آنتی بیوتیک ها می توانند از گسترش عفونت سیاه سرفه جلوگیری کنند، اما نمی توانند از خود سرفه پیشگیری یا آن را درمان کنند. کارشناسان استفاده از داروهای سرفه بدون نسخه را منع می کنند، اما طبق CDC، مراحل زیر ممکن است به بهبودی کمک کند:

• استفاده از بخور سرد برای کمک به شل شدن مخاط و تسکین ریه های تحریک شده و سرفه
• خوردن وعده های غذایی کوچک و مکرر به جلوگیری از استفراغ کمک می کند
• برای جلوگیری از کم آبی آب زیاد بنوشید
• دور نگه داشتن خانه از مواد محرک مانند دود، گرد و غبار یا بخارات شیمیایی که ریه ها را تحریک می کنند.

پیشگیری از سیاه سرفه

واکسن زدن اولین راه برای پیشگیری از سیاه سرفه است. بر اساس CDC، کودکانی که واکسن سیاه سرفه خود را دریافت نکرده اند، حداقل 8 برابر بیشتر از کودکانی که هر پنج دوز آن واکسن را دریافت کرده اند، در معرض ابتلا به بیماری هستند. (واکسن‌های DTaP از دیفتری، کزاز و سیاه سرفه جلوگیری می‌کنند.)

هیچ واکسنی 100 درصد مؤثر نیست، اما بهترین محافظت موجود است. به علاوه، اگر فردی پس از دریافت واکسن دچار سیاه سرفه شود، احتمال کمتری دارد که عفونت جدی را تجربه کند.

گذشته از واکسیناسیون، آنتی بیوتیک ها ممکن است به عنوان پیشگیری پس از قرار گرفتن در معرض سیاه سرفه کمک کنند. این پیشگیری ضد میکروبی پس از مواجهه (PEP) نامیده می شود. CDC پیشنهاد می کند که به تمام اعضای خانواده ای که در آن یکی از اعضای آن سیاه سرفه تشخیص داده شده است، PEP داده شود.

طبق CDC، سایر افراد نیازمند PEP کسانی هستند که:

• دچار نقص ایمنی هستند
• آسم متوسط تا شدید دارند
• در بخش مراقبت های ویژه نوزادان، مراکز مراقبت از کودکان، بخش های زایمان کار می کنند
• نوزادان کمتر از یک سال، به ویژه آنهایی که کمتر از 4 ماه دارند
• زنان در سه ماهه سوم بارداری

عوارض سیاه سرفه

سیاه سرفه می تواند عوارض جدی ایجاد کند، به خصوص در نوزادان و کودکان خردسال که همه دوزهای توصیه شده واکسن سیاه سرفه را دریافت نکرده اند. اما نوجوانان و بزرگسالان نیز ممکن است دچار عوارض شوند.

به گفته سازمان ملی اختلالات نادر، این موارد عبارتند از:

• پنومونی (نوزادان و کودکان)
• تشنج (نوزادان و کودکان)
• انسفالوپاتی (التهاب مغز)
• فتق
• روی هم خوابیدن ریه

بیشتر بدانید: بروز سرفه های قطاری، ایست تنفسی و تشنج از عوارض ابتلا به سیاه سرفه است

شرایط مربوط به سیاه سرفه

• برونشیت حاد: در برونشیت حاد، التهاب برونش ها و لوله های برونش منجر به سرفه مداوم، پر از مخاط، تب یا کمردرد می شود .
• آنفولانزا: یکی دیگر از عفونت های مجاری تنفسی بسیار مسری است که توسط ویروس ایجاد می شود. علائم ممکن است شامل گلودرد ، سرفه، تب، مخاط بیش از حد، تب، ضعف یا درد عضلانی باشد.

سیاه سرفه به شدت مسری است

مسعود مردانی، فوق تخصص بیماری‌های عفونی در گفت و گو با فارس سیاه سرفه را یک بیماری‌ عفونی واگیر دستگاه تنفسی دانست و گفت: این بیماری از طریق استنشاق قطره های تنفسی شخص بیمار، سرایت می‌کند و تمام سنین را درگیر می‌کند ولی در کودکان شایع‌تر است.

این فوق تخصص بیماری‌های عفونی تصریح کرد: سرفه‌های شدید، سمج و پیوسته از مشخصات بیماری سیاه سرفه است و علت نامگذاری این بیماری نیز به سبب همین سرفه‌هاست.

مردانی خاطرنشان کرد: شدت سرفه‌های بیماری سیاه سرفه در حدی است که گاهی سبب کبودشدگی لبها و صورت شده و بیمار را عذاب می دهد.

وی افزود: سیاه سرفه به شدت مسری است و در این مورد مانند آنفلونزا است و انتقال بیماری از راه استنشاق قطره‌های ریزی است که طی سرفه های شدید بیمار در فضا پراکنده می‌شود و به افراد پیرامون بیمار منتقل می‌شود.

این فوق تخصص بیماری‌های عفونی تأکید کرد: این بیماری در کودکان کمتر از پنج سال، از شیوع بالایی برخوردار است و بیشتر از افراد سالمند به آن مبتلا می‌شوند.

مردانی خاطرنشان کرد: سیاه سرفه در کودکان با علایم ذکام و برونشیت شروع می‌شود و کودک خسته و بی‌اشتها می‌شود و هنگام حمله سرفه فرو بردن نفس به سختی و با سر و صدا است و حتی لحظه‌ای تنفس بند آمده و کودک کبود می‌شود و در پایان کودک نفس عمیق کشیده و ممکن است استفراغ کند.

وی گفت: از مهمترین عوارض سیاه سرفه سینه پهلو و آنسفالیت است بنابراین در صورت مشاهده این نشانه‌ها به پزشک مراجعه کنید و به کودک مایعات زیاد بخورانید.

این فوق تخصص بیماری‌های عفونی خاطرنشان کرد: راه پیشگیری از ابتلا به این بیماری تزریق واکسن در کودکی است و خوشبختانه در ایران این واکسن به شکل اجباری تزریق می‌شود.