سلامت نیوز:كوهبنان، زیر آوار زلزله كرمانشاه دفن شد. «كوهبانان»، ساعت ٨ و ٣٤ دقیقه ٣٠ آذر ماه ١٣٩٦، ٣ ساعت و ٢٦ دقیقه پیش از نیمه شب، ٥ و ٢ دهم ریشتر لرزید و دیوار خانه‌هایش تَرَك افتاد و سقف كاشانه‌هایش از هم گسست و كف خانه‌های مردم با تكه‌های شكسته ظرف و آیینه و گلدان و چراغ فرش شد اما نوك پای هیچ كدام از خبرنگارهایی كه سیاهپوش زمینلغزش كرمانشاه شده بودند به كوهبنان نرسید.
به گزارش سلامت نیوز، اعمتاد نوشت: زلزله وقت‌نشناس، عیش یلدا و آدینه پشت‌بندش را ناسور كرد اما بازهم، تعداد مقاماتی كه فردای زلزله در كوهبنان رویت شدند، از تعداد انگشتان دو دست كمتر بود. و هیچ كس ندانست كه یلدای اهالی كوهبنان، پای آتشی به سر شد كه كنار دیوار بیرونی خانه‌های وارفته‌شان برپا كرده بودند و زمزمه تفال‌شان، شكر ایزد بود بابت اینكه همه ٢١ هزار و ٥٠٠ نفر جمعیت شهرستان كوهبنان زنده مانده بودند.
مجید محمد حسنی؛ عضو شورای دهستان جَوَر؛ در ٤ كیلومتری مركز شهرستان كه ١٤ سال هم عضو شورایاری روستا بوده، از ساعت‌های بعد از زلزله و وقتی خیالش راحت شد كه از همولایتی‌ها، سر و پایی نشكسته و جراحات جزیی را هم می‌شود با چند بخیه، به هم رساند، راه افتاد به ارزیابی وضعیت خانه‌ها و آنقدر ترك دید كه مصمم شود به اینكه گوشی تلفن را بردارد و شماره حسین یكتا؛ مدیرعامل بنیاد كرامت امام‌رضا(ع) را بگیرد و اصرار به اینكه حجم آوار كوهبنان، از سر این شهرستان هم زیاد است و رسانه‌ها، بی‌انصافی كردند كه گفتند و نوشتند به نقل از فرماندار وقت و استاندار كرمان كه «فقط سه تا تیر چراغ برق افتاده و ٢ تا دیوار گلی فرو ریخته.»
حسنی آنقدر اصرار كرد كه یكتا، راضی شد سری به كوهبنان بزند و خانه‌ها را یك به یك وارسی كند و یك ماه و سه روز از زمین‌لرزه گذشته اما اهالی كوهبنان، هنوز وقتی در كوچه و معبرهای پیچ در پیچ به هم می‌رسند، این جمله یكتا را برای همدیگر تكرار می‌كنند: «گفت كه واقعا در حق كوهبنان جفا شده.»
حدود ٩٠ درصد خانه‌های شهرستان كوهبنان تخریب شده. فرماندار می‌گوید ١٥٠٠ خانه. بیشتر تخریب‌ها، خیابان طالقانی بوده و دهستان جور. حسنی می‌گوید دهستان جور ٥٠٠ كانكس می‌خواهد. جور كه یك كیلومتر با كانون زلزله فاصله داشته، ٥٠٠ خانوار دارد و ١٧٠٠ نفر جمعیت. خانه‌هایی كه مثل قوطی كبریت، فرو نشسته كه هیچ، آنهایی هم كه از بیرون، سالم است و سرپا، دیوارهایش ترك خورده و پای سازه، سست شده طوری كه مردم جرات نمی‌كنند داخل خانه بروند.
اهالی كوهبنان، در این یك ماه و سه روز گذشته، پای گردن چادرهای سفید و قرمز هلال احمری شان می‌نشینند و عكس‌های یادگاری كه در این مدت با استاندار كرمان و معاون پیگیری ناجا و رییس پلیس راهور ناجا و امام جمعه كرمان و سخنگوی دولت انداخته‌اند، نگاه می‌كنند ببینند در كدام عكس خوش‌تیپ‌تر افتاده‌اند. پز دادن با عكس‌های یادگاری با همان معدود مسوولی كه راه كج كردند به سمت منطقه زلزله‌زده، شده تفریح مردم كوهبنان. مردمی كه اغلب، نان‌شان را با كند و كاو رگه‌های زغال از معادن زغال سنگ منطقه در می‌آورند و در این ٣٣ روز هم بی‌نان نماندند چون خطر زلزله، فقط تا همان یك هفته اول بود كه معدن را هم تعطیل كردند و خطر كه رفع شد و هول پس‌لرزه‌ها كه فرو نشست و عقربه‌های مركز شتاب نگاری كرمان نلرزید یا اگر لرزید، اعداد آنقدر ترسناك نبود در حدی كه مردم را از زندگی پشیمان كند، غلتك و نقاله معدن هم دوباره چرخید و معدنكاران، برگشتند سر كار. می‌گویند كوهبنان، سرتاسر، روی گسل ساخته شده. شكر خدا كه این گسل چندان عشوه نداشت مثل گسل‌های اِزگله و مردم كوهبنان هم به همین دل خوش كردند؛ به اینكه زمین زیر پایشان، بلرزد هم مثل كرمانشاه نمی‌لرزد. و از همین ماتم گرفتند كه «فقط كرمانشاه بود كه لرزید؟»
حسنی می‌گوید: «مسوولان دولتی هر كدام آمدند، ٥٠ محافظ داشتند كه اجازه نزدیك شدن اهالی را نمی‌دادند. آقای نوبخت كه از تهران آمده بود فقط ٢٠ دقیقه در محل ماند. آن هم چطور؟ یك چادر را قرق كردند و كف چادر، چند پتو انداختند، پتوی درجه یك كه ما به عمرمان هنوز چنین پتویی ندیده‌ایم. بخاری برقی گذاشتند و نان تازه آوردند و یك نفر را صدا كردند كه به نمایندگی از كل شهرستان حرف بزند كه او هم آمد و به دروغ گفت همه‌چیز خوب است و همه‌چیز داریم. فرماندار هم آقای نوبخت را برد كنار ساختمانی كه ٦ ماه قبل از زلزله، خراب كرده بودند برای بازسازی و به آقای نوبخت گفت كه ساخت و ساز منطقه هم شروع شده. دو روز بعد، امام جمعه كرمان را آوردند كنار همین ساختمان كه به عنوان نماد آغاز ساخت و ساز خانه‌های تخریبی، بتن‌ریزی كنند، ما مانع كارشان شدیم و به امام جمعه گفتیم همه این حرف‌ها دروغ بوده كه ما را تهدید كردند و به دادگاه احضار شدیم.»
كوهبنان، منطقه سردسیر است و دامن گشوده در كویر. در این ٣٣ روز، شبی نبوده كه دمای هوا از ١٠ یا ١٢ درجه زیر صفر گرم‌تر شود و تمام این ٣٣ شب، زلزله‌زدگان كوهبنان، تن‌شان را با پت پت چراغ نفتی‌های اهدایی هلال احمر گرم كرده‌اند. یعنی تلاش كرده‌اند احساس كنند در حال گرم شدن هستند.
«٣٠ آذر، فقط یك بار لرزیدیم ولی از آن شب تا امروز، هر روز می‌لرزیم از سرما. كسی در این چادرها طاقت نمی‌آورد. مردهای این منطقه، همه كارگر معدن زغالند. در عمق ٥٠٠ متری و ٧٠٠ متری زمین كار می‌كنند و ریه‌هایشان از كار افتاده. اینها در این چادرها با این چراغ‌های نفتی دوام نمی‌آورند. هفته قبل، یك جوان ٢٤ ساله از دود همین چراغ‌ها خفه شد و چادرشان هم آتش گرفت و از جنازه‌اش هم هیچ نماند.»
از فردای روزی كه یكتا آمده و منطقه را بازدید كرده، بچه‌های قرارگاه امام رضا و سپاه ثارالله استان كرمان آمده‌اند و كنار خانه‌های تخریبی مستقر شده‌اند و آشپزخانه زده‌اند و غذای گرم می‌پزند و زمین را هموار می‌كنند برای نصب كانكس‌های اهدایی خیرین و كانكس‌های پیش ساختی كه همراه‌شان آورده‌اند.
اهالی كوهبنان، روز و شب راه می‌روند و گلایه‌شان را به گوش بچه‌های قرارگاه امام رضا می‌رسانند. گله از چادرهای امدادی نازكی كه انگار ساخته شده برای تراكنش جریان باد كه ساعت‌های بعد از زلزله و تا غروب جمعه، همان‌ها هم به تعداد خانواده‌ها نبود. گله از اینكه كوهبنان، فقط روی نقشه و روی كاغذ، شهرستان است اما وقتی رگ و پی‌اش را بجوری، می‌بینی از زیرساخت خبری نیست. گله از اینكه آن سیل آدم‌های نیكوكار كه برای سبقت گرفتن در اجرای نمایش نوع‌دوستی، ترافیك ساخته بودند در جاده‌های كرمانشاه و پلیس راه مجبور شد جاده‌ها را ببندد و ذوق همدردی مردم را كور كند، كجا هستند در این ٣٣ روز بعد از زمین‌لرزه كوهبنان؟ گله از اینكه غیر از دو وانتی كه هلال احمر زاهدان، چند دست لباس و چند بسته مواد خوراكی برای كل جمعیت زلزله‌زده كوهبنان فرستاد، هیچ كمك اهدایی مردمی، به این آدم‌ها كه آوار خانه‌شان را كف دست گرفته بودند نرسید. گله از اینكه بیمارستان ٣٥ تخته‌ای كه ١٠ میلیارد تومان پول بلعید تا فروردین امسال، با نوای ١٠٠ بوق و كرنا، به افتتاح و هلهله و روبان بُری برسد، با زلزله ٥ و ٢ دهم ریشتری ٣٠ آذر، دیوارهایش چنان ترك خورد كه همان دو پزشك و دو پرستار غیرمقیم و موقتی كه صبح می‌آمدند و سه نوبت كار می‌كردند و غروب برمی‌گشتند كرمان هم، جرات نكردند پا به فضای بیمارستان بگذارند و هرچه زخم و جراحت بود، در همان محوطه بیرونی بیمارستان مداوا كردند و آسیب‌های جدی‌تر را هم فرستادند بیمارستان زرند؛ ٩٠ كیلومتر دورتر. گله از اینكه یك ماه از زلزله گذشت و پای هیچ پزشك و پرستار داوطلبی به منطقه زلزله زده كوهبنان نرسید و یك ماه بعد از زلزله، دانشگاه علوم پزشكی كرمان در پاسخ به درخواست‌های مكرر اهالی منطقه، قبول كرد كه یك تیم درمان چند تخصصی به منطقه اعزام كند. گله از اینكه مردم كوهبنان، دیده نشدند فقط به این گناه كه در كوهبنان، كسی زیر آوار نمرد.
تنها اتفاقی كه كل كوهبنان شاهدش بوده، اینكه از فردای بعد از زلزله، لودرها و كمپرسی‌های بنیاد مسكن آمدند و در منطقه مستقر شدند و شروع كردند به آواربرداری. بنا بر آنچه اعضای شورای شهرستان كوهبنان از زبان مدیركل بنیاد مسكن استان كرمان شنیده‌اند، قرار است وام‌های ساخت و ساز كوهبنان هم مثل منطقه زلزله زده كرمانشاه باشد و قرار است مبلغ وام بازسازی برای اهالی شهر و روستا، یكسان باشد اما رقم وام‌های بلاعوض، متفاوت خواهد بود. اما این خبرها، ٣٣ روز بعد از زلزله، صرفا خاطره كلماتی است كه از مجرای حلق به زبان رسید و هنوز هیچ یك از اهالی، پولی كف دست‌شان ندیده‌اند كه بیایند وسط میدان شهر و روستا و فریاد شادی سر دهند كه «بالاخره، شعارها تبدیل به عمل شد.»
حسنی می‌گوید: «مردم تشكیل پرونده دادند ولی هنوز كسی وام را نگرفته. چند روز قبل دیدم چند نفر، زمین‌شان را شفته كرده‌اند (گود‌برداری و آهك‌ریزی كرده‌اند) ولی هوا آنقدر سرد است كه زمین، یخ زده و همان چند نفر هم پشیمانند. بازسازی هم كه به این زودی‌ها شروع نمی‌شود. تخریب و آوار آنقدر زیاد بوده كه پایان آواربرداری به بهار می‌رسد. نگرانی ما شروع ساخت و ساز نیست، اینكه آیا بنیاد مسكن رضا می‌دهد سازه‌ای غیر از شن و ماسه و آجر و سیمان باشد و سبك باشد چون كوهبنان روی گسل است و این‌بار كه زلزله بیاید، لااقل سقف روی سرمان خراب نشود.»
شهرستان كوهبنان، در مرتفع‌ترین نقطه استان كرمان واقع شده و وجود چند معدن زغال سنگ در منطقه، سببی بوده كه بافت غالب درآمدی و معیشتی در این شهرستان، با رگه‌های زغال دویده در ارتفاعات اطراف شهرستان گره بخورد. در فهرستی كه هیات دولت در سال‌های پایانی دهه ٨٠ درباره ضریب محرومیت مناطق مختلف كشور تعیین كرد، كوهبنان و دهستان‌های وابسته‌اش، ضریب ٦ دارند و این عدد، به این معناست كه، خانوار ساكن در این شهرستان، از فقر جسته‌اند اما همچنان منطقه محروم به شمار می‌روند. به گفته مددكار كمیته امداد شهرستان كوهبنان، از مجموع جمعیت ٢١ هزار و ٥٠٠ نفری شهرستان، ٢٣٠ خانوار – حدود ٣٠٠ نفر - تحت پوشش كمیته امداد هستند و قرار است هزینه بازسازی و ساخت دوباره خانه مددجویان، بطور كامل توسط كمیته امداد تقبل شود اما محرومیت منطقه و جمیع اهالی شهرستان، از چشم مددكار كمیته امداد شهرستان كوهبنان پنهان نمانده و تاكید دارد بنویسیم كه: «مردم این منطقه، فقیرند و غیر از كشت و زرع مختصر و درآمد ناچیز معدنكاری، راه دیگری برای امرار معاش ندارند. كوهبنان هم گرفتار خشكسالی است و زمینی برای كشاورزی نمانده. زلزله هم كه آمد، وضع بدتر از قبل شد. خیلی از خانه‌ها باید تخریب شود و دوباره ساخته شود. انگار زلزله یك نهر آب بود كه یك طرفش، خانه‌ها سالم ماند و یك طرفش همه‌چیز فرو ریخت.»
فرماندار كوهبنان؛ فرماندار سابق كوهبنان، ٤٥ روز قبل از زلزله ٣٠ آذر، شد شهردار زرند. می‌گوید همان زمان كه زلزله آمد هم، نامه‌نگاری‌های انتصاب جدید انجام شده بود اما وقوع زلزله، باعث شد زمان برگزاری مراسم تودیع و معارفه تغییر كند.
محمدرضا مهدلو، از دلهره همشهری‌هایش می‌گوید؛ دلهره‌ای كه مردم را واداشت ساعات پایانی پاییز و اولین روز زمستان را در محاصره سرمای خشك كویری، بیرون از خانه‌ها؛ اگر سالم مانده بود سپری كنند. آنهایی هم كه از ٣٠ آذر به این سو، اسم جدیدی پیدا كرده‌اند؛ « صاحبان خانه‌های تخریبی نوع ١»؛ كنار تجمع آوار زندگی‌شان، شب را به صبح و به ظهر و به غروب رساندند تا وقتی كه هلال احمر، اولین چادرها را به دست زلزله زده‌ها سپرد. از قطع برق، بلافاصله پس از وقوع زلزله، یعنی ساعت ٨ و ٣٥ دقیقه پنجشنبه شب و تداوم بی‌برقی تا ساعتی پس از آن می‌گوید و از اینكه وقتی از تمام توابع شهرستان، خبر رسید كه زلزله، تلفات جانی نداشته، برنامه‌ریزی برای توزیع چادر بین خانوارهای بی‌خانمان آغاز شد. تا این ساعت، فرماندار سابق هنوز خبر ندارد كه تمام خانوارهای شهرستان متقاضی چادر هستند و خوش‌بینانه، به اشارات پروتكل هلال احمر دل بسته غافل از اینكه در زمان تدوین پروتكل‌ها، هیچ مقام مسوولی دماسنج به دست ندارد كه تفاوت زندگی در چادر در سرمای ١٠ درجه زیر صفر و محرومیت از چادر در سرمای ١٠ درجه زیر صفر را متوجه شود.
«بر اساس پروتكل جمعیت هلال احمر، موجودی چادرهای امدادی باید معادل یك دهم جمعیت منطقه تحت پوشش باشد. جمعیت شهرستان كوهبنان حدود ٢٢ هزار نفر است و ما ٢٢٠ چادر در انبار داشتیم اما تمام خانوارها چادر می‌خواستند كه در انبار هلال احمر موجود نبود. همان شب درخواست چادر دادیم و ساعت ٦ صبح روز بعد از زلزله ٤ كامیون چادر از ٤ شهر اطراف‌مان رسید و ظرف دو روز، ٧٥٠ چادر بین صاحبان خانه‌های تخریبی نوع ١ توزیع كردیم و به بقیه (صاحبان خانه‌های تعمیری نوع ١) هم گفتیم به خانه‌های‌شان برگردند. ٤ روز بعد (٤ دی ماه) با زلزله ٤ و ٧ دهم ریشتری در منطقه، تمام اهالی شهرستان چادر می‌خواستند كه اعلام كردیم به همه، چادر می‌دهیم و در پایگاه هلال احمر، به مردم حواله دادیم و چادرها را در چند نقطه شهر توزیع كردیم و در نهایت، ٤ هزار و ٧٠٠ چادر بین كل اهالی شهرستان توزیع شد.»
مهدلو می‌گوید كوهبنان، كرمانشاه نشد. می‌گوید جریان آب شرب شهرستان، حتی پس از وقوع زلزله برقرار بود و هیچ خانواده‌ای دچار كمبود مواد غذایی نشد و هیچ سقفی بر سر هیچ خانواده‌ای فرو نریخت. می‌گوید بیمارستان كوهبنان ساختمان مقاومی دارد و زلزله ٥ و ٢ دهم ریشتری ٣٠ آذر، فقط باعث چند ترك در گچ‌كاری‌ها شده و این ترك‌ها هم ترس ندارد.
«نوع زلزله عمودی بود و چون شهر كوهبنان، بافت قدیمی دارد، تمام خانه‌های ٢٠ ساله و كهنه‌تر، تقریبا تخریب شد و آسیب‌های جدی دید. تخریب در حدی بود كه خانه‌های قدیمی، دیگر قابل سكونت نیست و دیوار و سقف تمام خانه‌های آجری فاقد سازه هم دچار شكست‌ها و ترك‌های عمیق شد اما ریزش نداشت. بنا بر پیش‌بینی ما و بررسی اولیه بنیاد مسكن، حدود ١٥٠٠ واحد مسكونی غیرقابل استفاده است كه به همین تعداد، درخواست كانكس دادیم و بابت هر خانه‌ای كه آواربرداری می‌شود، یك كانكس هم برای اسكان موقت تحویل می‌دهیم اما تلاش می‌كنیم صاحبان خانه‌های تعمیری نوع ١ در منازل‌شان ساكن شوند.»
فرماندار سابق تایید می‌كند كه بنیه اقتصادی مردم كوهبنان ضعیف است چون اغلب، كارگر معدن هستند و تایید می‌كند كه سرمای هوای منطقه، جسم نحیف مردم را چنان درهم فشرده كه نارضایتی از این روزهای پس از زلزله، تتمه توان‌شان را هرچه بیشتر و بیشتر تحلیل ببرد و رسیدگی‌های موقت و دلگرمی‌های بی‌ضمانت، چاره درد این چادرنشینان فراموش شده نیست.
«اسكان اضطراری هرجور باشد سخت است. لوازم گرمایشی نفت سوز در اختیارشان گذاشتیم و به مدت سه هفته هم نفت رایگان در منطقه توزیع شد و به تمام چادرها، یك كلید و پریز دادیم كه برای تامین روشنایی چادر و روشن كردن بخاری برقی استفاده شود ولی بازهم زندگی در چادر برای مردم سخت است، به خصوص وقتی دما زیر صفر می‌رود كه گرم كردن چادرها غیرممكن می‌شود. روزگار مردم، بعد از زلزله واقعا دشوار بوده و جو دلهره‌ای كه در شهرستان ایجاد شده، اجازه نمی‌دهد مردم پا به خانه‌های‌شان بگذارند چون در این مدت هم تعداد پس‌لرزه‌ها زیاد بوده و هنوز ادامه دارد. از جمعیت هلال احمر خواهش كردیم تیم‌های روانشناسی به منطقه اعزام كنند كه مردم را دلداری داده و اضطراب‌شان را رفع كنند و و فضای دلهره شكسته شود. سایر شهرهای استان هم زلزله می‌آید اما لرزش‌های گهواره‌ای است ولی كوهبنان، روی گسل است و هر زمین‌لرزه، تكان‌های عمودی و پرتابی دارد كه وحشت بیشتری هم ایجاد می‌كند.»
مهدلو از نتیجه بازدید نوبخت می‌گوید. از اینكه هیات دولت، بعد از شنیدن گزارش نوبخت، ظرف ٤٨ ساعت برای پرداخت وام بلاعوض و ساخت‌وساز، تصمیم‌گیری كرده و مصوبه داده و قرار است حدود ٢ هزار و ٢٠٠ نفر مشمول دریافت وام ساخت و ساز باشند.
مجموع ارزیابی فرماندار سابق كوهبنان كه حالا به عنوان شهردار زرند می‌شناسندش، این است كه: «٨٥ درصد منازل باید بازسازی شود. ٤٥ باب مغازه تخریب شد و ٢٤ دستگاه خودرو، زیر آوار دیوارهای فروریخته ماند.»
نظر شما