سلامت نیوز: همزمان با فروش پروانه شکار پرنده توسط سازمان حفاظت محیط زیست، گمیشان، آشوراده، میانکاله و بسیاری از تالاب‌های شمالی کشورمان از نخستین روزهای آذر ماه سال جاری آماج حمله شکارچیان قرار گرفته و به صحنه کشتار و خونریزی ده‌ها هزار پرنده مهاجری تبدیل شد که ایران را به عنوان مقصد نهایی یا موقت زمستان گذرانی خود انتخاب کرده بودند. هرچند سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکید می‌کند که پروانه‌های شکار صادر شده برای شکارچیان برای مناطق آزاد و خارج از مناطق تحت حفاظت بوده اما به دلیل کثرت مجوزهای به فروش رسیده و ازدیاد متقاضیان شکار و تشدید میل به کشتار پرندگان در بین مردم، نه فقط اکوسیستم‌های آبی حفاظت‌نشده که حتی تالاب‌ها و دریاچه‌های تحت حفاظت سازمان محیط زیست نیز در واپسین روزهای هفته‌های گذشته به صحنه نبرد بین محیط‌بانان و شکارچیان تبدیل شده است.

به گزارش سلامت نیوز،روزنامه جهان صنعت در ادامه نوشت: تنها در یک مورد در دو هفته گذشته بیش از 160 فروند قایق حامل شکارچیان با سلاح‌های شکاری در آب‌های خلیج گرگان و تالاب بین‌المللی میانکاله مشاهده شدند که به گفته رستم آهنگری، رییس یگان حفاظت محیط زیست استان مازندران در دو هفته گذشته، 55 نفر از آنان در پی عملیات ضربتی محیط‌بانان دو استان مازندران و گلستان دستگیر و به مراجع قضایی معرفی شده‌اند.

یورش بی‌سابقه به زیستگاه‌های آبی شمال کشور که بار سنگین دیگری را بر دوش محیط‌بانان کم‌تعداد سازمان محیط‌زیست گذاشته، در حالی شدت گرفته که همزمان مهاجرت پرندگان مهاجر از نوار شمالی زمین به مناطق گرم‌تر آغاز شده و از منظر تماشای همین پرندگان در ایالات متحده، هر ساله بیش از 45 میلیون نفر راهی زیستگاه‌های تالابی این کشور شده و درآمدی معادل 85 میلیارد دلار را عاید اقتصاد ملی و محلی این کشور می‌کنند اما در ایران این بازار شکار و صید است که در غیاب تورهای پرنده‌نگری داغ‌تر از سال قبل می‌شود. این همه در حالی است که اکنون چند سالی است موضوع شکار بی‌رویه و غیرقانونی عده‌ای قاچاقچی در منطقه فریدونکنار و سرخرود به موضوع داغ محافل زیست‌محیطی و به پاشنه‌آشیل سازمان محیط‌زیست تبدیل شده است. منتقدان می‌گویند چرا با وجود صید گسترده متخلفان با دام‌های هوایی و قفس در فریدونکنار و کشتار سالانه بیش از 500 هزار پرنده مهاجر در این منطقه، سازمان محیط‌زیست اقدامی جهت دستگیری متخلفان و معرفی آنها به دادگاه انجام نمی‌دهد؟ پرسش دیگر این است که سازمان محیط‌زیست با استناد به کدام سرشماری‌های انجام شده اقدام به صدور پروانه شکار پرنده در کشور کرده است؟

علی تیموری، مدیرکل دفتر شکار و صید سازمان محیط‌زیست می‌گوید: در سال 92 حدود 40 هزار پروانه شکار در کل کشور صادر شد که امسال صدور پروانه‌های شکار به دو بخش پرندگان خشکی‌زی و آبزی که گونه‌های محدودی را شامل می‌شود، محدود شد و هر شکارچی تنها می‌تواند دو روز در هفته یعنی روزهای پنجشنبه و جمعه با در دست داشتن یکی از این دو پروانه برای پرندگان خشکی‌زی و آبزی، تنها چهار پرنده را در خارج از مناطق تحت حفاظت محیط زیست شکار کند. او در مورد تعداد پروانه‌های به فروش رسیده می‌گوید: معمولا پایان فصل تعداد پروانه‌های فروخته‌شده به سازمان گزارش می‌شود. این مقام همچنین قیمت هر پروانه شکار برای پرندگان آبزی را 120 هزار تومان و برای پرندگان خشکی‌زی را 60 هزار تومان عنوان کرد.

اما از آنجا که بیشتر زیستگاه‌های تالابی کشورمان در سه استان شمالی ایران واقع شده، به نظر می‌رسد حداقل حدود نیمی از پروانه‌های شکار صادر شده در محدوده همین سه استان باشد. به این ترتیب هر شکارچی می‌تواند با پرداخت 120 هزار تومان به حساب خزانه دولت، پروانه شکار پرندگان آبزی را دریافت کند و در قبال این پروانه او مجاز است روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته به مدت دو ماه و در هر روز چهار پرنده شکار کند که به این ترتیب شمار پرندگان صیدشده توسط هر نفر به 64 پرنده می‌رسد. حالا اگر فرض کنیم که امسال نیز حداقل به همان میزان سال 92 پروانه شکار پرنده صادر شود یعنی امسال نیز به طور حتم 40 هزار پروانه شکار فروخته می‌شود که به طور قطع نیمی از این تعداد مربوط به استان‌های شمالی است. با یک حساب سرانگشتی می‌توان دریافت تا پایان فصل زمستان اگر این 20 هزار شکارچی دارای پروانه در سه استان شمالی تنها 64 پرنده طبق مجوزشان شکار کنند حدود یک میلیون و 300 هزار پرنده آبزی فقط در سه استان شمالی کشته می‌شوند که این رقم به جز شمار پرندگانی است که هر سال به روش‌های گوناگون در فریدونکنار و سرخرود توسط صیادان محلی و برخی قاچاقچیان مشهور منطقه به روش دام هوایی و قفس کشته و در بازار عرضه می‌شوند. محمدعلی الله‌قلی، کارشناس محیط‌زیست و عضو هیات‌مدیره کانون محیط‌بانان به «جهان‌صنعت» می‌گوید: هر ساله حداقل نزدیک به یک میلیون پرنده در این منطقه با روش شب دام و کرس کشته می‌شوند که به این ترتیب می‌توان گفت امسال قرار است با احتساب پروانه‌های صادره توسط محیط زیست بیش از دو میلیون پرنده در شمال کشور نابود شود و این یعنی فاجعه‌ای بزرگ برای حیات‌وحش ایران و جهان.

با متخلفان صید برخورد قانونی نمی‌شود
رستم آهنگری، رییس یگان حفاظت محیط‌زیست استان مازندران نیز در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» در توضیح اینکه چرا با متخلفان صید پرندگان مهاجر در بازار فریدونکنار و افرادی که اقدام به نصب شب دام می‌کنند، برخورد قانونی نمی‌شود، عنوان می‌کند: حدود پنج تا 10 هزار نفر در سه شهرستان محمود‌آباد، فریدونکنار و بابلسر با تورهای هوایی مشغول صید پرنده هستند و از این راه امرار معاش می‌کنند و با جلسات متعددی که برگزار شده قرار است طرحی پنج‌ساله تدوین و این نوع صید در منطقه ساماندهی شود و در عین حال برای حدود 200 تا 300 نفر از متخلفان اصلی اخطاریه صادر شده که اگر دست از این کار نکشند به مراجع قضایی معرفی می‌شوند. اما الهم‌قلی، فعال و کارشناس محیط‌زیست می‌گوید: سال‌هاست که سازمان محیط‌زیست وعده می‌دهد، برخورد می‌کنیم ولی اداره محیط‌زیست استان مازندران حتی یک مورد هم نمی‌تواند مثال بزند که متخلفان در نصب تورهوایی را جریمه کرده باشد یا کسانی که در بازار پرنده‌فروشان فریدونکنار به صورت علنی پرندگان تحت حمایت و کمیاب را می‌فروشند، به مراجع قضایی معرفی کرده باشند.

آهنگری می‌گوید: بازار پرنده‌فروشان فریدونکنار به صورت مستمر تحت نظارت و پایش ماموران محیط‌زیست است و امکان ندارد جز پرنده‌هایی که شکارشان آزاد اعلام شده، پرنده دیگری در این بازار فروخته شود. اما محمدعلی الله ‌قلی تاکید می‌کند: در روش دام هوایی و کرس که همان دالان قفس‌مانند است امکان هیچ گزینشی در صید پرنده‌ها وجود ندارد و بسیاری از پرندگانی که به این روش صید می‌شوند، از گونه‌های حمایت شده و کمیاب مثل بوتیمار بزرگ، طاووسک، انواع جغدها، انواع غازهای وحشی، انواع پرندگان شکاری، اردک تاجدار، اردک سیاه کاکل و فلامینگو و پلیکان هستند و به راحتی و در ملاءعام فروخته می‌شوند و اتفاقا در همین بازار هم به فروش می‌رسند. او می‌افزاید: سازمان محیط‌زیست یک اقدامی کرده و آن هم این بوده که صورت مساله را پاک کرده و برای حفظ ظاهر، فروش پرنده زنده را در بازار فریدونکنار ممنوع کرده است ولی فروش پرندگان مرده در هر تعداد ممانعتی ندارد! این اتفاق هم به این دلیل افتاده که از گرفتن عکس از پرندگان زنده و مرده کنار هم که تاثیر زیادی روی بیننده دارد به این ترتیب جلوگیری شود. این فعال محیط زیست می‌افزاید: مشکل دیگر این است که محیط‌زیست هیچ متخلفی را در این شهرستان برای استفاده از روش‌های غیرقانونی صید و فروش پرندگان کمیاب به دادگاه معرفی نمی و تنها پرندگان را توقیف می‌کنند و متخلفان رها می‌شوند یا اگر هم به مرجع قضایی معرفی می‌شوند، مشخص نمی شود چه حکمی برایشان صادر می‌شود.

الله ‌قلی با اشاره به جلسه دو هفته قبل در محل فرمانداری فریدونکنار برای تصمیم‌گیری نهایی در این مورد می‌گوید: در جلسه قبلی با اینکه قرار بود مسوولان استانداری یا فرمانداری و مراجع قضایی هم حاضر باشند اما هیچ‌کدام نیامدند و فقط گروه‌های محیط‌زیستی و نمایندگان اداره کل محیط‌زیست استان حضور داشتند و شخص فرماندار نه‌تنها در جلسه حاضر نشد بلکه همان روز در گفت‌وگو با صداوسیمای استان اعلام کرد پرنده‌هایی که در بازار فریدونکنار فروخته می‌شوند، وحشی نیستند بلکه پرورشی هستند و کلا منکر کشتار فجیع پرندگان در این منطقه شد.به گفته او در حال حاضر جمعیت جهانی برخی پرندگان مهاجر مثل اردک سرسفید، غاز پیشانی سفید کوچک، غاز پا زرد ، اردک سرسیاه و اردک چشم‌طلایی و مرگوس‌ها کاهش شدیدی پیدا کرده و چون زیستگاه این گونه‌ها نیز با زیستگاه سایر گونه‌های اردک و مرغابی محدود به مناطق خاصی شده یکجا با دیگر گونه‌ها صید شده و از بین می‌روند و سازمان محیط‌زیست سال‌هاست چشمش را روی این تخلفات آشکار در استان مازندران بسته در حالی که در سایر استان‌ها با متخلفان برخورد می‌شود و فقط در این منطقه مرتبا بهانه تامین معیشت مردم به زبان آورده می‌شود.

الله ‌قلی خاطرنشان می‌کند: انتظار داشتیم حالا که مسوولان استانی و قضایی با محیط زیست مازندران برای برخورد با متخلفان صید به روش‌های غیرقانونی برخورد نمی‌کنند، حداقل خود سازمان چوب حراج به اندک باقیمانده پرندگان آبزی کشورمان نزند ولی متاسفانه اقدام به صدور گسترده پروانه شکار پرنده کرده است که این اسمش تاراج و غارت میراث طبیعی است و در دنیا بی‌سابقه است چراکه هیچ کجای دنیا چنین یورشی به طبیعت صورت نمی‌گیرد اما اینجا حتی خود سازمان متولی هم به افراد قانونمند و غیرقانونمند چراغ سبز نشان می‌دهد.

به گفته وی، اگر در کشوری مثل کانادا شکار پرنده به وفور صورت می‌گیرد برای این است که مساحت 10 برابر مساحت ایران و جمعیتش 30 میلیون نفر است و با اینکه این کشور مهد شکارچیان دنیاست اما در این کشور جریمه صید یک ماهی قزل‌آلا که داخل هر نهر آبی حتی در محیط‌های شهری هم پیدا می‌شود 30 هزار دلار است و این جریمه بی‌کم‌وکاست از هر متخلفی چه دولتی و غیردولتی و چه وزیر باشد و وکیل اخذ می‌شود. این کارشناس حیات‌وحش می‌افزاید: در کانادا برای20 درصد از مازاد جمعیت هر گونه، پروانه شکار صادر می‌کنند. یعنی اگر جمعیتی 100 فرد دارد و حدود 20 تای آن مازاد است، تنها برای پنج فرد از این 20 تای مازاد پروانه صادر می‌شود، اما در ایران گفته می‌شود که هر ساله حدود چهار میلیون پرنده مهاجر به کشور می‌آید که بیش از دو میلیون آن با مجوز و بی‌مجوز کشته‌شده و از بین می‌روند. این در حالی است که هیچ سرشماری قبل از صدور پروانه شکار پرنده در ایران توسط سازمان محیط‌زیست نشده و این عمق فاجعه را نشان می‌دهد. او تاکید می‌کند: سازمانی که در بهترین منطقه محیط زیستی‌اش که میانکاله است تنها پنج محیط‌بان دارد و نیروی کافی برای نظارت ندارد و نیمی از تالاب‌هایش صددرصد نابود شده و نیمی دیگر نیز تا 80 درصد نابود شده‌اند، بر چه اساسی دست به صدور پروانه شکار پرندگان آبزی می‌زند، در حالی که چنین شرایط فاجعه‌باری در هیچ‌یک از زیستگاه‌های تالابی اروپا و آمریکا وجود ندارد. بنابراین بیراه نیست اگر در دنیا نام ایران و مازندران را به عنوان سیاه چاله پرندگان مهاجر دنیا معرفی کرده و می‌شناسند.