سلامت نیوز:30 بار اجرای طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان و 30 بار شکست پشت شکست اما باز هم پافشاری بر تکرار تجربه‌ سال‌های قبل، تمام آن‌چیزی است که سازمان‌های مسوول به عنوان نسخه حل معضل کودکان کار ارایه می‌کنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تعادل ،هر بار چند پیشنهاد و راهکار تازه به آن اضافه می‌شود و باز هم همان داستان تکراری. امسال اما راهکارها ضربتی‌تر شده و با تاکید بر آنکه 90 درصد کودکان کار اتباع افغان هستند، از رد مرز کودکان می‌گویند و از مافیای استثمار و باندهایی که قرار است پلیس با آنها برخورد کند با این وجود آنچه این میان حلقه مفقوده طرح ساماندهی کودکان کار است، توجه به عواملی بوده که کودک را به خیابان کشانده تا برای ادامه زندگی کار کند،

نیروی کار ارزانی که قرار است خانواده‌های آسیب‌دیده اجتماعی که اغلب با اعتیاد، بی‌کاری و فقر دست و پنجه نرم می‌کنند را به بهای از دست دادن کودکی خود، نجات دهد اما سازمان‌های مسوول به جای آنکه ریشه بروز این بحران را حل کنند با تاکید بر مافیای کار کودک و خارجی بودن آنها به پاک کردن صورت مساله که همان جمع‌آوری و ساماندهی کودکان است، بسنده می‌کنند، در حالی که فعالان حقوق کودک پافشاری مسوولان بر این موارد را توجیهی برای اجرای طرح‌های غیرکارشناسی می‌دانند، حال آنکه کودکان کار بیش از آنکه به جمع‌آوری غیراصولی نیاز داشته باشند، نیازمند تحصیل و توانمندسازی هستند.

   چرا دلایل مسوولان برای جمع‌آوری کودکان کار کافی نیست؟

روز گذشته وزیر کشور، در حاشیه یکصد و بیستمین جلسه شورای اجتماعی که با موضوع طرح ساماندهی کودکان کار برگزار شد، از برخورد پلیس با باندهای کودکان کار و خیابانی خبر داد. عبدالرضا رحمانی‌فضلی گفت: باندها و افرادی هستند که از اینها سوءاستفاده می‌کنند و نوعی استثمارشدگی درباره آنها احساس می‌شود. با ارزیابی‌های صورت گرفته مشخص شد که بخش زیادی از آنها اتباع خارجی و تعدادی از آنها نیز از هموطنان مان هستند.

او افزود: کماکان با مواردی ازجمله ورود کودکان از افغانستان و حضور آنها در خیابان‌ها، مواجه هستیم که مقرر شد شرایط را با سفارت افغانستان درمیان بگذاریم اکثر اینها غیرقانونی هستند و اگر همکاری از طرف آنها صورت بگیرد حتما باید این کودکان را ساماندهی کنیم.

در غیر این‌صورت آنها به عنوان افرادی که به صورت غیرمجاز وارد کشور شده‌اند با عدم رعایت تعهدهایی که دارند، ما مجبور می‌شویم اینها را عودت دهیم که این کار را خواهیم کرد . این به نفع آنها هم هست زیرا در شرایط نابسامان زندگی آنها به خصوص وقتی در دست باندهایی گرفتارشوند، بسیار بد خواهد بود.

اظهارات وزیر کشور در حالی است که فعالان حقوق کودک بر این باورند، طرح‌های جمع‌آوری که با تاکید بر خارجی بودن کودکان کار و مافیای کار کودک انجام می‌شود در نهایت به کار پنهان و رانده شدن این کودکان به کارگاه‌های زیرزمینی منجر می‌شود. مصطفی کریمی، وکیل پایه یک دادگستری و فعال حقوق کودک درباره این موضوع گفت: معمولا توجیه دستگاه‌های مسوول برای جمع‌آوری کودکان کار، با یک سوال همراه است. اغلب می‌گویند، «چه کنیم، بگذاریم کودکان در خیابان بمانند؟»

در پاسخ به این سوال باید گفت تا روزی که خانواده با فقر روبرو است و بیکاری مساله‌ای فراگیر در کشور است، خانواده اولین کالای قابل‌عرضه و درآمدزا را به بازار عرضه خواهد کرد و آن کالا چیزی جز نیروی کار ارزان‌قیمت کودک نیست که آن‌ هم در رقابت با نیروی کار پدر و مادر پیروز شده و تنها راه نجات خانواده از گرسنه ماندن است.

در چنین شرایطی خانواده از ترس، محل کار کودک را تغییر خواهد داد و به محلی غیر از خیابان خواهد برد. در کارگاه‌های زیرزمینی خبری از آزادی‌های اولیه کار در خیابان نیست، ساعت کار مشخصی برای کودک وجود ندارد، بیش از خیابان تحت‌فشار و در معرض تجاوز و آسیب‌های دیگر است.

او افزود: مساله مورد ادعای بعدی، وجود باندهای استثمار کودکان است که همواره یکی از دلایل توجیه اجرای طرح بوده. در پاسخ به آن باید گفت که چنانچه کودکی، تحت پوشش یک باند به کار گرفته شود قربانی مضاعف است و در سال‌های اخیر هم اگر خبری مبنی بر باند به کارگیری کودکان منتشر شده،

باندهایی بوده که با برخی سازمان‌های دولتی همکاری می‌کنند به ویژه در زمینه زباله‌گردی که با وجود تذکرات همیشگی فعالان حقوق کودک هیچ تغییری در وضعیت کودکان تحت‌بهره‌کشی در این باندها صورت نگرفته و همچنان مشغول جمع‌آوری زباله، ضایعات و کارهای عمرانی هستند و دستگیر هم نمی‌شوند. حال به جای آنکه در این 30 مرتبه که از اجرای طرح جمع‌آوری کودکان کار می‌گذرد، با سرشاخه‌های استثمار کودکان برخورد شود کودکان کار شاغل در خیابان را دستگیر می‌کنند. اقدامات پلیسی و امنیتی؛ باند و سرکرده‌هایش را رها کرده و شامل حال کودک بی‌دفاع می‌شود.

با این حال فرماندار تهران با نادیده گرفتن نقش نابهسامانی‌های اقتصادی در بروز کار کودکان روز گذشته در حاشیه نشست شورای اجتماعی کشور گفت: یش از 50 درصد این کودکان بی‌سواد مطلق بوده و همچنین بخشی از این کودکان بدون والدین هستند اما مهم‌ترین نکته این است که مردم این موضوع را مورد توجه قرار دهند که باید همکاری لازم را با سازمان‌های متولی داشته باشند. تکدی‌گری یک پدیده بسیار زشت و غیرقابل قبول است اما تکدی‌گری بیشتر به خاطر عرضه‌ای که وجود دارد اتفاق می‌افتد. در اینجا نیز عرضه پول و کمک‌های مردمی است.

 

ساز و کار طرح ساماندهی کودکان کار

طرح جمع‌آوری کودکان خیابانی و متکدی از 40 روز پیش آغاز شده و تاکنون 306 کودک جمع‌آوری و ساماندهی شده‌اند. فرماندار تهران درباره جزییات ساز و کار طرح ساماندهی کودکان کار بیان کرد: درصد کودکان متکدی بوده و 80 درصد آنها از اتباع دیگر کشورها هستند.

همچنین 50 درصد این کودکان بی‌سواد مطلق بوده و 20 درصد آنها متاسفانه فاقد والدین هستند یعنی تنها به کشور وارد شده‌اند. در حال حاضر نیز 50 نفر از این کودکان در یکی از مراکز بهزیستی نگهداری می‌شوند. اگر چه در میان کودکانی که جمع‌آوری شده‌اند تنها 18 درصد آنها کودک ایرانی هستند.

فرهادی تصریح کرد: چنانچه کودک ایرانی و دارای پدر و مادر باشد که به صورت قانونی در کشور هستند و پدر و مادرشان نیز در ایران حضور دارند، برای بار اول در این طرح‌ها جمع‌آوری شده باشند، تنها از خانواده تعهد گرفته شده و کودک به آنها تحویل داده می‌شود اما چنانچه تکرار شود این اقدام جرم است و اگر چنانچه کودک از اتباع دیگر کشورها بوده و پدر و مادرش به صورت قانونی در ایران حضور داشته باشند، برای بار اول باید تعهد داده و چنانچه تکرار شود نسبت به طرد آنها از کشور اقدام خواهد شد.

اگر کودکی به صورت غیرقانونی به همراه پدر و مادرش در ایران حضور داشته باشد و در این طرح جمع‌آوری شود در همان بار اول نسبت به طرد آن کودک به همراه خانواده‌اش اقدام خواهد شد. مهم‌ترین معضل ما کودکان فاقد پدر و مادر هستند.

طبق مصوبه شورای اجتماعی کشور و دستور وزیر مقرر شد جلسه‌ای با سفارت کشورهای مربوطه درخصوص ساماندهی این کودکان برگزار کنیم تا نسبت به طرد این کودکان اقدامات لازم انجام شود و در غیر این صورت نیز در کمپ‌هایی نگهداری خواهند شد.

فرماندار تهران تصریح کرد: در خصوص سایر متکدیان بزرگسال نیز شهرداری تهران آمادگی لازم را دارد تا نسبت به جمع‌آوری این افراد اقدامات لازم را انجام دهد. همچنین دو مرکز از روز آینده در اختیار بهزیستی قرار خواهد گرفت تا در خصوص جمع‌آوری کودکان خیابانی و متکدی مورد استفاده قرار گیرد.

با وجود دو مرکزی که از فردا در اختیار بهزیستی قرار خواهد گرفت این ظرفیت وجود دارد که ما به صورت کامل بتوانیم کودکان خیابانی و متکدی را جمع‌آوری کنیم.