سلامت نیوز: سه سال قبل، علی هاشمی؛ رییس كمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیركل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر، با ارایه آماری درباره آخرین برآوردها از خسارات قاچاق مواد مخدر در ایران، اعلام كرد كه فقط ظرف ١١ سال – ١٣٨٣ تا ١٣٩٤ - خسارات ناشی از قاچاق مواد مخدر برای اقتصاد كشور، از رقم ١٠ هزار میلیارد تومان به ٤٠ هزار میلیارد تومان در سال رسیده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد، این خسارت، كه با قیمت روز مواد مخدر و هزینه‌های جاری محاسبه شده بود، مجموعه كلانی از هزینه‌كرد معتادان برای خرید مواد مخدر مصرفی، ازكارافتادگی نیروی اشتغال بر اثر اعتیاد، بار مالی تحمیل شده بر دوش دولت برای درمان و بازتوانی معتادان و بازگشت ایشان به جامعه، درآمدزایی شبكه قاچاق مواد مخدر از طریق جابه‌جایی محموله‌های وارداتی در داخل مرزهای كشور و حمل به سمت كانال‌های ترانزیت و البته خرده‌فروشی برای مصرف داخلی را دربرمی‌گرفت اما علی هاشمی در گفته‌های خود، به طور خاص بر این هشدار تاكید داشت كه نیمی از این رقم و حدود ٢٠ هزار میلیارد تومان (با ارزش ریالی سال ٩٤) مربوط به هزینه خرید مصرف روزانه مواد مخدر معتادان است آن هم در حالی كه سال ٩٤، بنا به آمار رسمی، تعداد معتادان دایمی كشور، یك میلیون و ٣٢٥ هزار نفر اعلام می‌شد. سال ٩٤، مافیای مواد مخدر در ایران ٢٠ هزار میلیارد تومان سود خالص در دست داشت كه این رقم، با گذر از فیلترهای پولشویی دوباره به جیب شبكه قاچاق بازمی‌گشت.
امروز و در حالی كه تعداد معتادان دایمی كشور، به ٢ میلیون و ٨٠٨ هزار نفر افزایش یافته، عددجدیدی از میزان خسارات ناشی از قاچاق مواد مخدر در ایران منتشر نشده اما با توجه به افت و خیز قیمت دلار، افزایش كشت خشخاش و تولید تریاك در افغانستان، افزایش تقاضای جهانی برای تولیدات همسایه شرقی كشور كه حتما به شلوغی مسیرهای ترانزیت داخل ایران منجر خواهد شد و البته همدستی چند ساله باندهای تروریستی با شبكه قاچاق مواد مخدر، قطعا این رقم افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته كه متاسفانه، به سرنوشت باقی آمارهای كشوری گرفتار است و هیچ نهادی برای برآورد جدید اقدامی نكرده است.
این بی‌توجهی قطعا تاثیرات منفی چند برابری برای نظام اقتصادی كشور خواهد داشت آن هم در حالی كه درآمدهای نامشروع شبكه قاچاق مواد مخدر، حالا به منبع مهم تامین مالی باندهای تروریستی داخلی و خارجی حاشیه مرزهای شرقی و غربی ایران تبدیل شده است. سردار محمد مسعود زاهدیان؛ رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا، كه زمستان سال گذشته دستور به راه‌اندازی اداره مبارزه با پولشویی مواد مخدر را داد، در گفت‌وگو با «اعتماد» هشدار می‌دهد كه هزینه‌كرد برای انسداد و كنترل مبادی مرزهای شرقی كه مسیر اصلی واردات تریاك و هرویین افغانستان است، به دلیل اعمال تحریم‌های یك جانبه بر ایران، گران‌تر و دشوارتر شده است.
نه فقط هزینه انسداد و كنترل مبادی مرزی، كه حتما مجموع هزینه‌های مقابله با قاچاق مواد مخدر رو به افزایش گذاشته اما جالب آنكه این گرانی و دشواری، هیچگاه دامن شبكه قاچاق را نمی‌گیرد و بلكه منجر به رشد صعودی سود خالص و فربه شدن ارقام سرازیر شده به كانال پولشویی هم می‌شود. بی‌خبری یا حتی سكوت متولیان مقابله با قاچاق مواد مخدر در قبال لزوم شفاف‌سازی فعالیت‌های منجر به زمینگیر شدن كانال‌های پولشویی شبكه قاچاق، همچون نارنجكی است كه ضامن آن را كشیده باشند؛ نارنجك، به محض انتشار اولین خبر در رسانه‌های بین‌المللی درباره خروج یك منبع عظیم مالی با منشا نامعلوم اما مشكوك كه ردپایی در داخل مرزهای ایران داشته، منفجر می‌شود.
سال گذشته از راه‌اندازی اداره مبارزه با پولشویی در پلیس مبارزه با مواد مخدر خبر دادید. با گذشت ٦ ماه از فعالیت این اداره، چه حد از اقدامات‌تان در مبارزه با پولشویی شبكه قاچاق مواد مخدر به نتیجه رسیده و آیا الحاق ایران به كنوانسیون FATF اقدامات شما را تسهیل خواهد كرد؟
FATF در مركز اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی پیگیری می‌شود اما اداره مبارزه با پولشویی كه در پلیس مبارزه با مواد مخدر تشكیل شده، فعالیت خود را در هر شرایطی؛ الحاق ایران به پیمان FATF یا لغو الحاق، ادامه می‌دهد و موظف به شناسایی زیر ساخت‌ها و بنیان‌های اقتصادی شبكه‌های قاچاق است كه ساز و كارش را هم در داخل كشور پیش‌بینی كرده‌ایم.
اداره مبارزه با پولشویی، تازه تاسیس و جوان است اما تا امروز، مسیرهای طولانی را طی كرده و هماهنگی با مراجع داخل كشور، دسترسی‌های مناسبی برای شناسایی عناصر خاطی و شبكه‌های قاچاق برای ما ایجاد كرده چنانكه توانستیم در بسیاری از پرونده‌ها، اموال و دارایی قاچاقچیان كه در واقع زیر ساخت فعالیت آنها بوده را شناسایی كنیم. اموال و دارایی‌هایی كه شامل املاك، خودرو، مسكوكات طلا یا جواهرات بوده و بعد از ضبط، در اختیار مراجع قضایی قرار گرفته و از آن طریق هم برای تعیین تكلیف به ستاد مبارزه با مواد مخدر واگذار شده است.
برآوردتان از میزان پولشویی حاصل از فعالیت شبكه قاچاق در داخل كشور چه رقمی است؟
برآورد دقیقی نیست چون در شرایط مختلف و در حوزه‌های مختلف و حتی مناسبات بازار، وضعیت متفاوت است. با ادامه فعالیت این اداره می‌توانیم پاسخ دقیق‌تری در این باره داشته باشیم.
سال گذشته، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر از شناسایی باندی در سراوان خبر داد كه مجهز به سلاح سنگین و حتی گلوله‌های آكبند بودند. ما همزمان این فرض را مطرح كردیم كه شبكه‌های تروریستی، برای تامین هزینه‌های‌شان با مافیای مواد مخدر همدست شده‌اند.
به هیچ‌وجه فرض نیست و ارتباط ویژه بین جریانات قاچاق مواد مخدر و شبكه ضد امنیت در كشور انكارناپذیر است. واقعیت این است كه گروه‌های مخل امنیت در كشور همجوار ما، بخشی از هزینه‌های جاری و تامین تجهیزات و سلاح و مهمات خود را از درآمد حاصل از فروش مواد مخدر تامین می‌كنند و بسیاری از گروه‌هایی كه امروز مورد حمایت نیروهای غربی بوده و باعث ناامنی در منطقه شده‌اند، توسط همین منابع تامین می‌شوند. هفته گذشته هم همكاران من در استان سیستان و بلوچستان همزمان با شناسایی یك شبكه مواد مخدر، با گروهی درگیر شدند كه با جلیقه‌های انفجاری و حجم قابل توجهی سلاح و مهمات وارد كشور شده بود و در درگیری با ماموران ما به هلاكت رسید.
یعنی در چند سال گذشته، پلیس مبارزه با مواد مخدر ناچار شده مسیر مبارزه با شبكه قاچاق مواد مخدر را به مبارزه با باندهای جرایم سازمان یافته تغییر دهد؟
مبارزه با مواد مخدر، مبارزه با جرم سازمان یافته است. قاچاق مواد مخدر، یك جرم سازمان یافته است چون عناصر متعددی در شبكه‌های قاچاق فعال است؛ از جمله عوامل خرده فروش، عناصر توزیع و محاسب، تامین‌كننده اصلی، عناصر پولشویی و عناصر پشتیبانی كه شبكه قاچاق را تشكیل می‌دهند و ما هم عملیات‌مان را متناسب با سازمان یافتگی جرم تنظیم كرده‌ایم.
این انتقاد به پلیس مبارزه با مواد مخدر وارد است كه در ٤ دهه گذشته، مقابله با قاچاق مواد مخدر شیوه ثابتی داشته و برخلاف شبكه قاچاق كه مجهز به اتاق فكر بوده و به سرعت تصمیم می‌گیرد و هوشمندانه و همراه با تكنولوژی روز عمل می‌كند، به نظر می‌رسد كه پلیس مبارزه با مواد مخدر شیوه‌های قدیمی را دنبال می‌كند و سرعت اقداماتش به اندازه سرعت شبكه قاچاق نیست. شما در این زمینه چه دفاعی از همكاران‌تان دارید؟
دفاع لازم ندارد. سهم كشفیات مواد مخدر ما در سطح دنیا نشان می‌دهد كه از چه شیوه‌هایی برای پیگیری استفاده می‌كنیم. شیوه مقابله ما، حداقل در سه سال گذشته به هیچ‌وجه سنتی نیست و تغییرات جدی داشته و با رویكرد كاملا اطلاعاتی دنبال می‌شود. استفاده از ظرفیت‌های مختلف در بانك‌های اطلاعاتی كشور همزمان شده با استفاده از تجهیزات و امكانات فنی، امروز پهپادها به كمك ما آمده‌اند و تجهیزات مدرن را در مبارزه با شبكه قاچاق به كار گرفته‌ایم كه نشان‌دهنده تغییر رویكرد پلیس است.
امروز، به جای آنكه دنبال كشفیات گرمی مواد مخدر باشیم، كشفیات كلان را پیگیری می‌كنیم و بیش از ٧٨ درصد كشفیات ما هم در استان‌های شرق و حاشیه شرق است و این تغییر رویكرد بدون زیرساخت اطلاعاتی امكان‌پذیر نبود. ما با شبكه قاچاق، همان بدو عبور از مرز برخورد می‌كنیم، پس باید اطلاعات منسجمی داشته باشیم كه توانستیم در نقطه مرزی با او برخورد كنیم و اجازه ندادیم وارد كشور شود. برخورد ما با شبكه قاچاق، هدفمند و هدفگذاری شده است اما نواقصی هم به دلیل سهم اعتبارات و برخی ناهماهنگی‌ها وجود دارد.
تجهیز و توسعه و خرید تجهیزات مدرن روز هزینه دارد. خرید یك دستگاه ایكس ری برای نصب در ایست بازرسی مرزی، چند میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد و بسیار گران است علاوه بر آنكه باید بخشی از محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها را هم برای خرید این تجهیزات در نظر داشته باشیم. تامین هر دستگاه ایكس ری برای ما بسیار دشوار بوده اما دولت، طی سال‌های ٩٥ و ٩٦ بخشی از منابع و اعتبارات خرید این تجهیزات را با وجود محدودیت‌های اقتصادی كشور تامین كرده و باقیمانده هم در سنوات آتی برنامه ششم توسعه تكمیل می‌شود.
پلیس مبارزه با مواد مخدر هم اتاق فكر دارد ؟
ده‌ها اتاق فكر راجع به موضوعات مختلف داریم. تمام اقدامات ما با خرد جمعی و استفاده از نظر كارشناسان است. حجم قابل ملاحظه‌ای از پروژه‌های تحقیقاتی پلیس مبارزه با مواد مخدر، در زمینه علوم اجتماعی و علوم صنعتی و مرتبط با ماموریت‌های كشف و مقابله است. تفاهمنامه‌هایی با دانشگاه‌ها داریم و جلسات مشتركی با بخش‌های دانشگاهی برگزار می‌كنیم علاوه بر آنكه اقدامات تخصصی پلیسی هم معمولا در اتاق‌های فكر مطرح شده و درباره آن تصمیم‌گیری می‌شود.
با وجود تمام زحمات دستگاه مقابله؛ پلیس مبارزه با مواد مخدر و سایر نهادها، چرا وزن تناژ مواد مخدر وارد شده از افغانستان، تا از زابل به تهران برسد، تغییر نمی‌كند و فقط خلوص مواد كم می‌شود ؟ چاله‌های این مسیر كجاست؟
واسطه‌های مختلفی در انتقال مواد مخدر از افغانستان به ایران نقش دارند. البته بخش عمده‌ای از همان محموله كه هم خلوص دارد و ناخالصی، مربوط به آن بخش در گردش محموله است. به عنوان مثال، شبكه اصلی، مواد را به سیستان و بلوچستان منتقل كرده و یك گروه، ١٠٠ كیلو از كل بار را تحویل می‌گیرد كه به تهران منتقل كند.
این گروه در طول مسیر، ٢٠ كیلو از كل محموله را برداشته و با ضایعات جایگزین می‌كند كه آن ٢٠ كیلو را هم جداگانه بفروشد. ما اداره بهداشت نیستیم كه بر كیفیت مواد نظارت داشته باشیم و وظیفه ما مبارزه با قاچاق و توزیع مواد مخدر است و با هر میزان و نوع مواد مخدر مبارزه می‌كنیم.
شما همین چاله‌های جاده‌ای حذف اصل و اضافه ناخالصی را شناسایی كرده‌اید؟
این چاله‌ها، همان محل‌های جابه‌جایی محموله است و البته تمام فرآیند انتقال محموله هم تحت كنترل ما نیست. این محمولات از مسیرهای جاده‌ای منحرف می‌شود و پلیس هر زمانی كه مطلع شود با عوامل قاچاق و توزیع برخورد می‌كند. اما در طول مسیر آنچه اتفاق افتاده همان منفعت طلبی قاچاقچی است كه مثلا، قیر به تریاك اضافه می‌كند.
حتما اگر از ورود محموله‌ای به كشور با خبر شویم اجازه نمی‌دهیم به عمق وارد شود و در همان محل ورود شبكه را زمینگیر می‌كنیم چنانكه هفته گذشته هم همكاران من در زاهدان، عملیات داشتند و ٩٠٠ كیلو تریاك را در نقطه صفر مرزی توقیف كردند و همزمان هم هزار و ٧٠٠ كیلو در بندر ماهشهر و به محض پیاده كردن در ساحل توقیف شد. اگر مواد به داخل شهرها می‌رسد یا ناخالصی دارد، چون قاچاقچی از همان مسیرهای انحرافی استفاده كرده تا این مواد را به دست مردم برساند و با فروش آن، درآمد نامشروع داشته باشد، رسالت ما هم این است كه با او برخورد كنیم.
اداره مبارزه با پولشویی كه در پلیس مبارزه با مواد مخدر تشكیل شده، فعالیت خود را در هر شرایطی؛ الحاق ایران به پیمان FATF یا لغو الحاق، ادامه می‌دهد و موظف به شناسایی زیر ساخت‌ها و بنیان‌های اقتصادی شبكه‌های قاچاق است.
در بسیاری از پرونده‌ها، اموال و دارایی قاچاقچیان كه در واقع زیر ساخت فعالیت آنها بوده را شناسایی كردیم و بعد از ضبط، در اختیار مراجع قضایی قرار گرفته و از آن طریق هم برای تعیین تكلیف به ستاد مبارزه با مواد مخدر واگذار شده است.
ارتباط ویژه بین جریانات قاچاق مواد مخدر و شبكه ضد امنیت در كشور انكارناپذیر است. گروه‌های مخل امنیت در كشور همجوار ما، بخشی از هزینه‌های جاری و تامین تجهیزات و سلاح و مهمات خود را از درآمد حاصل از فروش مواد مخدر تامین می‌كنند.
تجهیز و توسعه هزینه دارد. خرید یك دستگاه ایكس ری برای نصب در ایست بازرسی مرزی، چند میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد و بسیار گران است علاوه بر آنكه باید بخشی از محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها را هم برای خرید این تجهیزات در نظر داشته باشیم.
سه سال قبل، علی هاشمی؛ رییس كمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیركل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر، با ارایه آماری درباره آخرین برآوردها از خسارات قاچاق مواد مخدر در ایران، اعلام كرد كه فقط ظرف ١١ سال – ١٣٨٣ تا ١٣٩٤ - خسارات ناشی از قاچاق مواد مخدر برای اقتصاد كشور، از رقم ١٠ هزار میلیارد تومان به ٤٠ هزار میلیارد تومان در سال رسیده است.
نظر شما