سلامت نیوز: ایران حدود 270 تالاب دارد که حدود 80 مورد از آنها آنچنان بزرگ هستند که در زمره تالاب های بین المللی قرار می‌گیرند. همچنین بر اساس بررسی رسمی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از وضعیت تالاب های ایران31 تالاب مساحت خود را کم کم از دست داده اند و منشا گرد و غبار شده اند. همچنین 75 درصد از تالاب‌های ایران در معرض خشک شدن قرار دارند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ابتکار، دلیل خشک شدن این تالابها را می‌توان کمبود بارندگی، کاهش آب ورودی به تالابها از منابع آب سطحی و زیر زمینی، اجرای طرح‌های توسعه‌ای و زیربنایی بزرگ مثل راهسازی، پتروشیمی ، پالایشگاه و.. در محدوده‌های اثر گذار تالابها، شکار و صید غیر مجاز و بی رویه و برداشت علوفه و سایر محصولات تالابی، بیش از حد توان تجدید پذیری تالاب دانست.
ایران از جمله کشورهایی است که دارای اقلیمی گرم و خشک است و تنها در شمال وجنوب دارای منابع آبی است و در مقایسه با دیگر کشورها پوشش گیاهی کمتری دارد. روز به روز بارندگی در ایران کمتر و کمتر می‌شود و هر روز ما را با بحران آب پیش رو مواجه می‌کند. تنها بارندگی دلیل بر خشکی رود خانه ها و
تالاب ها نیست بلکه عوامل دیگری هم در تشدید بی آبی آنها موثر است.
از 270 تالاب موجود در ایران تنها وضعیت 84 مورد بررسی شده که تعداد 31 تالاب ، به تدریج تمام یا قسمتی از مساحت مرطوب خود را از دست داده و به منشا انتشار گرد و غبار تبدیل شده اند. در مجموع حدود 58 درصد مساحت کل این تالاب ها از بین رفته و بستر آنها به خاک و نمک تبدیل شده است و به همین دلیل برخی از تالاب ها از فهرست کنوانسیون رامسر خارج و یا در حال خارج شدن هستند. علاوه بر ضررهایی که خشک شدن این تالابها به محیط زیست وارد می‌کند ضررهای مالی را نیز به همراه دارد که بر اساس مطالعات بانک جهانی که در سال 2002 میلادی هزینه خسارت ناشی از تخریب تالاب‌های کشور برابر با 350 میلیون دلار آمریکا (معادل 2800 میلیارد ریال ) بوده است.
ایران به واسطه اقلیم کم نظیرش در منطقه خاورمیانه و قاره آسیا دردوکریدوراصلی مهاجرت فصلی پرندگان قرار دارد و خشکی تالاب ها باعث می شود پرندگان مهاجر در خطر انقراض یا تغییر مسیر مهاجرت خود قرار گیرند. این مکانها گونه های مختلفی از پرندگان را در این تالاب ها جمع می‌کند. تالاب ها
می توانند جایی برای جذب گردشگران به خصوص در فصل مهاجرت گونه های مختلف پرندگان باشد که همین جذب گردشگر می تواند درآمدهای اقتصادی را به همراه داشته باشد، اما ایران به واسطه ی از دست دادن این تالاب ها نه تنها برای مهاجرت پرندگان مکان خوبی نیست بلکه این درآمدهای حاصل از گردشگران را نیز از دست داده است.
سه تالاب خشکیده، 8 تالاب نیمه جان
تاکنون سه تالاب در سه منطقه ایران از جمله تالاب جازموریان در کرمان، تالاب پریشان در استان فارس، تالاب گاوخونی در اصفهان صد در صد خشک شده اند. تالاب های آبگیرهای دشت مغان در اردبیل، بندعلیخان در تهران، هامون پوزک در سیستان و بلوچستان، نیریز بختگان در فارس، ارژن در فارس، هامون صابری و هیرمند در سیستان بلوچستان، یادگارلو در آذربایجان غربی 80 تا 90 درصد خشک شده اند و در بحران به سر می برند. دیگر تالاب ها هم به همین شکل یکی پس از دیگری رطوبت خود را در طول زمان از دست داده و ممکن است آنها هم به جمع تالاب های خشک ایران بپیوندند. تالاب هایی که خشک شده اند برای مردمی که قبلا در اطراف این تالاب ها زندگی می‌کردند مصیبتی بیش نیست. این تالاب ها جایی برای تولید خاک و نمک شده و با وزش باد باعث آزار و اذیت مردم نزدیک آنها می شود. این نه تنها به اقتصاد خانواده ها ضرر می‌رساند بلکه باعث بروز بیماری های تنفسی، سرطان وافسردگی است.
دلیل خشک شدن تالاب ها
به گفته مسعود باقرزاده کریمی کارشناس تالاب، واقع شدن تالابها در پست ترین نقاط حوزه های آبخیز باعث شده که هرگونه عملکرد مثبت یا منفی اثر خود را روی تالابها بگذارد. به همین دلیل معروف است که می گویند:« تالابها آئینه تمام نمای عملکرد ما در حوضه های آبخیز است». او گفته است: تنوع فعالیتهای انسانی در حوزه های آبخیز بقدری زیاد و از نظر تاثیر گذاری پیچیده است که شاید نتوان با شفافیت سهم هر کدام را در سرنوشت تالاب مشخص ساخت. این فعالیت ها هم در بخش دولتی و هم در بخش غیر دولتی جریان دارد و علاوه بر وابسته بودن به برنامه‌های توسعه دولت، به سایرعوامل نظیر مناسبات اجتماعی، وضعیت اقتصادی مردم، ویژگی های فرهنگی و حتی سیاسی بستگی دارد، بنابراین شاید بی انصافی باشد اگر مقصر همه ناکامی‌ها و عدم موفقیت ها را در این زمینه صرفا عملکرد دستگاه متولی بدانیم.
در حال حاضر تالاب های کشور از برخی مشکلات و تنشهای محیطی رنج می‌برند که در برخی موارد از حتی کارکردهای اصلی آنها که حمایت تنوع زیستی است نیز خدشه دار می‌شود و این خسارت بزرگ مادی و معنوی به کشور وارد می‌کند.
طمع شکار انسانها، نابودی گونه های تالاب ها
علاوه بر مشکلات راه سازی و سد سازی که عاملان انسانی خشک شدن تالابها هستند، عوامل محیطی هم دامن گیر این جریان هستند. همچنین شکارهای بی رویه ی انسانها در ارضای نیازها و طمعشان باعث نابودی و ازبین رفتن گونه های حیوانی و آبزیان شده اند. همچنین نداشتن مدیریت نگهداری و ازبین بردن پسماندها در حاشیه ی این تالاب ها عامل دیگری لست که نیازمند برنامه ریزی های دولت و حافظان محیط زیست است.
حال با وجود این مشکلاتی که دامن گیر تالاب های ایران درهمه مناطق است، دولت وعوامل مسئول باید راهی برای جلوگیری از خشکی دیگرتالاب ها بیندیشند تا مبادا بیشتر از این خسارتهای جانی و مالی متحمل انسانها و گونه‌های آبزیان و پرندگان شود. نداشتن برنامه های دولت در دوره‌های قبل وضعیت را به این حد بحرانی ساخته است. اگر بیش از این دولت و مسئولین برنامه ریزی‌های خود را در از بین بردن این معضلات پیش نبرند عواقبی گردن بار ایران می شود که شاید راه برگشتی برایش نباشد.
نظر شما