وی كه در حال حاضر نماینده مردم تهران و عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی است، گفت:« مساله كنترل جمعیت نخستین بار پیش از انقلاب مطرح شد، اما نگرانی متدینین را به دنبال داشت، چراكه آنها معتقد بودند تنظیم خانواده كاری خلاف شرع است، بنابراین از جانب مردم خیلی استقبال نشد و به همین علت رشد جمعیت در زمان طاغوت آن‌چنان تغییری نكرد، اما بعد از انقلاب هم برداشت همگان این بود كه چون حكومت اسلامی است بنابراین حتما تنظیم خانواده كار حرامی است و لذا نه تنها پیشرفتی در برنامه نبود، بلكه آنچه كه از طریق وزارت بهداری برای پیشگیری از بارداری در اختیار مردم قرار می گرفت نیز منحل شد و عملا دیگر فعالیتی صورت نمی‌گرفت.»
وی ادامه داد:« به تدریج جمعیت افزایش پیدا كرد و جنگ تحمیلی هم بوقوع پیوست، وضعیت اقتصادی كشور بسیار بد شد، چراكه به دلیل موشك‌باران هر روزه عراق، بیش از یك میلیون بشكه نفت نمی‌توانستیم از پایانه‌های خارك استخراج كنیم، آن یك میلیون بشكه را هم به دلیل تبانی میان آمریكا، بلوك غرب و شرق بیشتر از هفت ــ هشت دلار نمی توانستیم بفروشیم، دولت‌های همسایه هم می‌خواستند جمهوری اسلامی را در این جنگ نابود كنند، بنابراین علاوه بر همدستی بر قیمت نفت، تبانی كردند كه قیمت نفت را پایین نگهدارند تا به ایران ضربه بزنند، نفت را هفت و هشت دلار می‌فروختیم كه 5/1 دلار آن هم صرف استخراج می‌شد، بنابراین چیزی باقی نمی‌ماند، عمده آن چیزی هم كه باقی می‌ماند باید خرج دفاع مقدس می‌شد كه وضعیت اقتصادی نابسامانی را برای كشور رقم زده بود.»
دكتر مرندی افزود:« بهداشت و درمان هم عمدتا باید در خدمت خط مقدم جبهه و شهرهای نیمه غربی كشور كه زیرموشك‌باران و بمباران عراق مرتبا آسیب می‌دیدند قرار می‌گرفت، بنابراین وضعیت اعتبارات و امكانات بسیار محدود بود و مدارس آموزش و پرورش به چهار و پنج و حتی شش شیفت رسیده بودند، وضعیت غذا هم بسیار بد و جیره بندی شده بود و وضعیت بهداشتی مناسبی نداشت، شانه‌های تخم مرغی كه با هزار مصیبت تهیه می‌شد نصفش شكسته بود، اما مردم بیچاره مجبور بودند بخورند با این كه كاملا غیرسالم بود، خیلی از اقلام در بازار مطلقا وجود نداشت، كارخانه‌های محدودی داشتیم كه آنها نیز عمدتا تعطیل و نیمه تعطیل بودند، بیكاری زیاد و تورم بالا، با همه این احوال عدم توجه به تنظیم خانواده و كنترل جمعیت، نرخ رشد جمعیت را به 9/3 رسانده بود.»
عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد:« در آن زمان معاون وزیربهداشت بودم و به استان‌های مختلف سفر می‌كردم، لذا با درك شرایط و مشاهده مشكلات با وزیر محترم وقت در زمینه كنترل جمعیت مذاكره و مكاتبه كردم، حتی وقتی دیدم این مذاكرات و مكاتبات به جایی نمی‌رسد با این كه خلاف قوانین اداری بود، مستقیم به عنوان معاون بهداشت وزارتخانه به نخست وزیر وقت نامه نوشتم و كنترل جمعیت و مشكلاتی كه عدم كنترل جمعیت برای كشور ایجاد می‌كرد را مطرح كردم، با توجه به این كه این پیگیری‌ها به جایی نرسید وقتی وزیر شدم مكاتبات را ادامه دادم، باز هم به جایی نرسید و مورد توجه دولت قرار نگرفت.»
دكتر مرندی خاطرنشان كرد:« روزی آقای زنجانی كه آن زمان وزیر برنامه و بودجه بود در دولت مشكلات اقتصادی را مطرح كرد و گفت؛ با این وضعیت نمی‌توان كشور را اداره كرد رشد جمعیت بسیار زیاد است، زمانی چون وضعیت بهداشت مناسب نبود میزان مرگ و میر بالا بود و رشد جمعیت را پایین نگه می‌داشت اما از وقتی كه مرندی مسوولیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی را برعهده گرفته شاخص‌ها بهبود و مرگ و میر كاهش یافته است، لذا رشد جمعیت بسیار سرسام آور است.»
نماینده مردم تهران ادامه داد:« در آن جلسه هیات دولت از فرصت استفاده كرده و مساله كنترل جمعیت و سیاست تنظیم خانواده و نامه‌هایی كه نوشته بودم را مطرح كردم و گفتم الان زمان این بحث است، بالاخره با اصرار زیاد بحث را ادامه دادم، دوستانی كه حرفم را قبول داشتند، ساكت بودند و كسی از من در جلسه هیات دولت دفاع نكرد، اما عده‌ای كه نظر مخالف داشتند، نظرات‌شان را ارایه كردند، زمانی كه می‌خواستند بحث را خاتمه دهند اصرار زیادی كردم تا رای گیری شود كه بالاخره نخست وزیر وقت با بی‌میلی رای گرفت و با كمال تعجب نصف به اضافه یك به نفع كنترل جمعیت و تنظیم خانواده رای دادند و سیاست تنظیم خانواده و كنترل جمعیت در دولت تصویب شد، اما پس از آن هر چه پیگیری كردم مصوبه‌ای به من به عنوان وزیر بهداشت ابلاغ نشد.»
طراح سیاست تنظیم خانواده همچنین تصریح كرد:« با پیگیری‌های بسیار زیاد این مصوبه به صورت خیلی محرمانه ابلاغ شد، اما مصوبه دولت كه نباید محرمانه باشد، من این نامه را به سران سه قوه در آن زمان كه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رییس جمهور، آقای موسوی اردبیلی رییس قوه قضاییه و آقای هاشمی رفسنجانی رییس مجلس شورای اسلامی بودند ارسال و تقاضای ارشاد كردم. همچنین رفتم پیش قائم مقام رهبری و ایشان بعد از بحث زیاد پذیرفتند كه در ارتباط با افزایش جمعیت تبلیغ نكنند، چراكه ایشان و رییس قوه قضاییه وقت در خطبه‌های نماز جمعه برای افزایش جمعیت تبلیغ می‌كردند كه در آنجا قائم مقام رهبری قول داد دیگر در این زمینه صحبتی نكند، اما گفت هیچ حرفی در ارتباط با كنترل جمعیت نیز نخواهد زد.»
عضو كمیسیون بهداشت و درمان گفت:« بالاخره در كمال ناامیدی از این كه هیچ راهی نبود، خدمت حضرت امام خمینی (ره) نامه نوشتم و دغدغه‌هایی كه از عدم اجرای سیاست تنظیم و خانواده و كنترل جمعیت داشتم را خدمت ایشان مطرح كردم، عادت ایشان این بود كه چند موضوع را در یك نامه به یك نفر منعكس می‌كرد، فكر می‌كنم آن زمان جواب نامه را به آقای انصاری كه در دفتر ایشان كار می‌كرد، نوشتند و به مسایل مختلفی اشاره كردند از جمله مساله كنترل جمعیت، در كمال تعجب من، ایشان فرموده بودند" رشد جمعیت و تنظیم خانواده مساله بسیار مهمی است كه باید در محافل علمی و دانشگاهی و رسانه‌ای مورد بحث و بررسی قرار گیرد" از این فرصت استفاده و موضوع را مطرح كردم، در آن زمان به ندرت مورد مخالفت قرار گرفت كسانی كه نظر موافق نسبت به موضوع تنظیم خانواده نداشتند، اقلیت كوچكی بودند، اما اكثریت موافق اجرای سیاست تنظیم خانواده بودند، این موضوع در تمام محافل مورد بحث قرار گرفت، به همین منظور لایحه‌ای از سوی وزارت بهداشت به هیات دولت نوشتم كه مورد تصویب قرار گرفت و به مجلس شورای اسلامی ارائه شد در آنجا هم با تصویب مجلس تبدیل به قانونی شد كه هم اكنون هم وجود دارد. این قانون این گونه است كه اگر فرزند چهارم در خانواده به دنیا بیاید هیچ‌گونه حمایت مالی و بهداشتی و درمانی از جانب دولت صورت نمی‌گیرد.»
دكترمرندی گفت:« با اجرای این قانون موضوع به نفع تنظیم خانواده شد و دولت اعتبارات زیادی صرف اجرای این قانون كرد و نرخ رشد جمعیت از 9/3 درصد ظرف 10 سال به 41/1 درصد و پس از آن پایین‌تر به حدود 2/1 درصد رسید، اما در سال‌های اخیر كمی افزایش یافته و به 6/1 رسیده است، بنابراین سیاست تنظیم خانواده قانونی است كه اگر روزی خواستیم می‌توانیم آن را تغییر دهیم، مثلا می‌توانیم بگوییم دولت از این پس به جای سه فرزند یك یا دو یا 10 فرزند را تحت پوشش‌های بهداشتی و درمانی قرار می‌دهد اما این مساله‌ای است كه حتما باید توسط مجلس تبدیل به قانون شود.»
عضو كمیسیون بهداشت و درمان در مجلس با بیان این‌كه قوانین را می‌توان براساس صلاح كشور تغییر داد، اظهار كرد:« اما این كه صلاح كنونی كشور چیست، قطعا نیاز به كار كارشناسی دارد، الان اگر می‌توانیم براحتی دانش‌آموزان را تحت پوشش آموزش و پرورش قرار دهیم به این دلیل است كه بیست و چند میلیون دانش‌آموز با اجرای سیاست تنظیم خانواده به 13 میلیون كاهش یافته و نزدیك به نصف شده است، كاهش جمعیت همچنین تعداد مراجعین به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی را كاهش داده، ضمن این كه سبب كاهش بیماری‌ها هم شده و شغل و مسكن و امكاناتی از این دست بهبود یافته است، در نتیجه كشور توانسته نفسی بكشد.»
وزیر اسبق بهداشت همچنین در ادامه گفت‌وگو با ایسنا یادآور شد:« آن زمان كشورهای اروپایی رشد جمعیت بسیار كمی داشتند، مثلا ایتالیا آن زمان 700 سال یكبار جمعیتش دو برابر می‌شد اما جمهوری اسلامی هر 17 ــ 18 سال یكبار جمعیتش دو برابر می‌شد آن هم با وضعیت اسف‌باری كه تشریح كردم مانند مدارس شش شیفته، اگر قرار بود همان وضعیت ادامه یابد مدارس آموزش و پرورش باید از شش شیفت به دوازده شیفت افزایش می‌یافتند.»
مرندی با تاكید بر این‌كه مشكلات مسكن، اشتغال و ازدواج امنیت كشور را به مخاطره می‌اندازد، گفت:« لذا اگر هم اكنون وضعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی كشور بهتر شده به دلیل اجرای سیاست تنظیم خانواده طی سال‌های گذشته است، هر چند هم‌اكنون هم تورم و بیكاری بالا داریم و مردم شكایت‌های زیادی مطرح می‌كنند، اگر الان دولت می‌تواند نفس بكشد به این دلیل است كه امكان سیاست تنظیم خانواده برایش فراهم شده، حال اگر احیانا خواستیم این سیاست را تغییر دهیم قطعا باید كار كارشناسی انجام دهیم كه مشخص شود كه جوابگوی چه تعداد جمعیت می‌توانیم باشیم تا مطابق با آن قوانین را تغییر دهیم، پیش از هر چیز لازمه تغییر سیاست تنظیم خانواده این است كه ببینیم چطور كشوری می‌خواهیم داشته باشیم، آیا می‌خواهیم كشوری توسعه یافته داشته باشیم و به اهداف چشم‌انداز كه توسط مقام معظم رهبری تدوین شده برسیم یا نه؟ آیا می‌خواهیم یك كشور فقیر داشته باشیم كه فقر را میان خودمان تقسیم كنیم یا می‌خواهیم یك كشور پیشرو باشیم؟ آیا می‌خواهیم افراد كشور تحصیل كرده باشند یا بیسواد؟ اگر این موارد را در نظر نگیریم و ناپخته رشد جمعیت را افزایش دهیم، این افزایش رشد جمعیت میان طبقات تحصیل كرده و متمكن اتفاق نمی‌افتد، چرا كه آنان برای یك میلیون تومان بچه به دنیا نمی‌آورند، آنها الان یك میلیون كه هیچی صد میلیون دارند اما می‌خواهند فرزندان محدود اما تحصیل كرده و با تربیت داشته باشند، لذا هر چقدر به آنها بدهیم تعداد فرزندان را افزایش نمی‌دهند.»
نماینده مردم تهران در خانه ملت ادامه داد:« افرادی تعداد فرزندان را افزایش می‌دهند كه از طبقات پایین اقتصادی و اجتماعی هستند و یك میلیون برایشان با اهمیت است، اما اگر آنها هم متوجه شوند كه این پول 18 ـ 20 سال دیگر به دست‌شان می‌رسد اقدام به افزایش فرزندان نخواهند كرد، چون می‌دانند براساس سیاست تنظیم خانواده اگر فرزند چهارم متولد شود باید پول بیمارستان، دكتر و دارو را خودشان پرداخت كنند و هیچ كس دیناری به آنها كمك نمی‌كند.»
وی همچنین خاطرنشان كرد:« به لطف خدا از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی سوء تغذیه در كشور وجود نداشته و از میان رفته كه این هم به خاطر اجرای سیاست تنظیم خانواده است، اگر دوباره جمعیت را افزایش دهیم خانواده‌های كم تمكن كه به دنبال افزایش تعداد فرزندان می‌روند نمی‌توانند تغذیه مناسبی برای فرزندان‌شان تامین كنند، بنابراین سوء تغذیه شدت پیدا می‌كند، یا در مورد تحصیلات در حال حاضر هم صد در صد فرزندان كشور ثبت‌نام نمی‌كنند اگر هم ثبت‌نام كنند نمی‌توانند ادامه تحصیل دهند، چون كفش و كلاه و روپوش و ...ندارند، بنابراین افراد باز مانده از تحصیل هم افزایش می‌یابد و دوباره سطح تحصیلات از آنچه كه در حال حاضر است و خوب هم نیست بدتر می‌شود و فرزندان كسانی كه در طبقات پایین اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار دارند از تحصیل باز می‌مانند، و الا افراد متمكن تحصیل كرده فرزندان كمتری دارند كه مدارج عالیه دانشگاهی هم طی می‌كنند، آنها كه از تحصیل باز می‌مانند و در حلقه فقر تا ابد گرفتار می‌شوند خانواده‌های طبقات پایین اقتصادی و اجتماعی هستند، بنابراین با تغییر چنین سیاست‌هایی فقط فقر را در بین خانواده‌ها گسترش می‌دهیم كه معضلاتی دیگر نظیر بیكاری، تورم، عدم آموزش را به دنبال دارد و وابستگی كشور را به خارج بیشتر می‌كند.»
مرندی تاكید كرد: « اگر پیش از هرگونه تغییری این پیش‌بینی‌ها را نكنیم، دوباره به وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و آموزشی اوایل و قبل از انقلاب باز می‌گردیم، فرق جمهوری اسلامی ایران با دیگر كشورها این است كه ما مدعی اسلام هستیم، لذا نباید در حق اسلام جفا كنیم، باید اسلام را خوب معرفی كنیم، اسلام نگفته است كه مردم باید بدبخت و بیچاره باشند، دنیا مزرعه آخرت است، اگر مردم فقر داشته باشند كشور توسعه یافته نمی‌شویم، جمهوری اسلامی باید الهام بخش كشورهای اسلامی و دیگر كشورها باشد، اگر اسلام را بد معرفی كنیم كه اسلام فقر، فقیر، بیسوادی و گرسنگی است بهترین تبلیغ برای آمریكا است كه بگوید اگر جمهوری اسلامی خواستید یك مشت فقیر و بدبخت و بیچاره و بیسواد و عقب مانده است به همین دلیل برای تغییر سیاست تنظیم خانواده جهت افزایش یا كاهش جمعیت باید این موارد را مد نظر قرار دهیم.»
نماینده تهران گفت:« اگر دولت و وزرای كابینه این كارهای كارشناسی را انجام داده‌اند به ما هم ارائه كنند، ما كه عاشق یك عدد یا قانون نیستیم، قانون برای رفاه مردم مملكت است، اگر ثابت شود ما می‌توانیم 15 بچه داشته باشیم من خودم زیر آن پرچم سینه خواهم زد، چرا كه سعادت و صلاح جمهوری اسلامی ایران را خواهانم، اصلا سیاست تنظیم خانواده چیزی نیست كه بخواهیم عاشق آن بشویم، لذا هر كار كارشناسی كه نشان دهد می‌توانیم جمعیت را افزایش دهیم، قابل قبول است اما اگر همین طور بدون كار كارشناسی و عدله بگوییم می‌توانیم افزایش جمعیت داشته باشیم قابل قبول نیست، از رییس دولت و وزرا بعید است كه بدون شواهد و مدارك كارشناسی در این خصوص اظهار نظر كنند.»
مرندی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این‌كه موضوع تغییر سیاست تنظیم خانواده در كمیسیون بهداشت و درمان چندین بار مورد اعتراض واقع شده، گفت:« اعضای كمیسیون بیان می‌كنند كه وزیر رفاه بر اساس كدام كار كارشناسی چنین مساله‌ای را مطرح می‌كند، لذا قرار است در اولین جلسه بعد از تعطیلات مجلس وزیر رفاه در كمیسیون حاضر و توضیحاتی در این خصوص ارائه دهند.»
وی ادامه داد:« من از علما تعجب می‌كنم كه چرا ساكت نشسته‌اند، علما خودشان قسمتی از این تصمیم‌گیری بودند، وقتی امام خمینی (ره) در قید حیات بودند این سیاست به اجرا در آمد اگر چراغ سبز ایشان نبود، سران سه قوه، هیات دولت و مجلس شورای اسلامی این سیاست را تصویب نمی‌كردند، بعد از ایشان هم مقام معظم رهبری نظر مخالف نسبت به اجرای این سیاست نداشتند چراكه در روند اجرای سیاست تنظیم خانواده مرتب خدمت مقام معظم رهبری می‌رسیدم و ایشان حمایت می‌كردند، ضمن این‌كه هیچ كدام از مراجع تقلید در اجرای سیاست تنظیم خانواده اعتراضی نداشتند، روحانیت با اجرای این قانون موافق بودند و آن را در راستای سلامت و سعادت مردم می‌دانستند.»
مرندی در خاتمه تاكید كرد:« به محض اعلام نظر مثبت امام خمینی (ره) هیچ كدام از سران سه قوه و مراجع تقلید با اجرای این سیاست مخالفت نكردند، البته معدود روحانیونی اظهار نظرهایی كردند، هم‌اكنون هم عدم مخالفت علما با تغییر سیاست تنظیم خانواده نشان می‌دهد همه هنوز هم به اجرای این قانون معتقدند، باید مواظب باشیم كاری نكنیم كه كشوری كه تازه می‌خواهد سر بلند كند و جلوی آمریكا و غرب بایستد دوباره فقیر شود، اگر كارهای كارشناسی در این زمینه انجام شده خوشحال می‌شویم كه ببینیم، تمام تلاش‌ها برای صلاح اسلام و جمهوری اسلامی است برای این كه مردم سلامت و مرفه باشند، با این كه سیاست تنظیم خانواده را با تلاش فراوان به تصویب رساندم، اما آنچه به صلاح و نفع نظام است با جان و دل می‌پذیرم.»
دكتر سیدعلیرضا مرندی وزیر بهداشت دوران دفاع مقدس، ناگفته‌هایی از چالش‌های تصویب قانون سیاست تنظیم خانواده و كنترل جمعیت را در گفت‌وگو با ایسنا بازگو كرد.
نظر شما