سلامت نیوز: تولید و خرید تجهیزات پزشكی، جنجال‌های فراوانی را در بازار سلامت ایران ایجاد كرده‌اند. از طرفی برخی صاحب‌نظران از ورود مافیای قاچاق كالا به این بازار می‌گویند و از طرف دیگر رییس سازمان غذا و دارو این ادعا را قویا رد می‌كند. از سویی برخی واردات را دشمن تولید داخلی این تجهیزات عنوان می‌كنند، ازسوی دیگر رسول دیناروند می‌گوید: «از آنجا كه خرید این تجهیزات در قالب مناقصه‌ها و كاملا رقابتی بوده است، نمی‌توان انصاف در روند آنها را زیر سوال برد.»
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه تعادل در ادامه می نویسد: هیات امنای ارزی وزارت بهداشت و هیات‌رییسه بیمارستان‌های علوم پزشكی كشور، مسوولیت برگزاری مناقصه‌های خرید تجهیزات پزشكی را بر عهده داشته‌اند، و شواهد حاكی از شفافیت عملكرد این نهادها دارد. اما دبیر اتحادیه تولیدكنندگان تجهیزات پزشكی در گفت‌وگو با «تعادل» از ضعفی در ساختار هیات امنای ارزی پرده برمی‌دارد كه باعث ایجاد اختلال در تولید ملی می‌شود. ضعفی كه كفه ترازوی حمایتی را به جای تولیدكننده، به‌نفع واردكننده پایین می‌آورد.
در دو سال گذشته، بحث تولید و واردات تجهیزات پزشكی همواره داغ بوده است. كالایی كه منابع مختلف، ارزش بازار آن را از 700میلیون تا یك‌میلیارد و 200میلیون دلار اعلام می‌كنند، رقمی كه باعث می‌شود تصمیم‌گیری درباره خرید این كالا از تولیدكننده داخلی یا خارجی، تاثیر گسترده‌یی بر صنعت كشور داشته باشد. البته تولید تجهیزات پزشكی و قیمت آن، تنها موضوعی نیست كه در این بحث اهمیت دارد؛ تجهیزات پزشكی وسایلی هستند كه مستقیما با جان بیمار سروكار دارند، بنابراین كیفیت و اعتبار تولیدكننده آنها نیز در بحث تهیه این كالا از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است.
با آغاز طرح تحول سلامت، سازمان غذا و دارو كه متولی بحث تجهیزات پزشكی است، تلاش گسترده‌یی را برای ساماندهی بازار این كالا آغاز كرد. اداره كل تجهیزات پزشكی برای دستیابی به این هدف، اقدام به قیمت‌گذاری تجهیزات نمونه و معرفی آنها در سایت سازمان كرد و بیمارستان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشكی را مكلف ساخت تا تنها از كالاهای معرفی شده در سایت خرید كنند. از 900بیمارستان فعال در كشور، 580بیمارستان دولتی است و این به آن معنی است كه اقدام سازمان غذا و دارو تاثیر بزرگی بر بازار تجهیزات پزشكی دارد.
از همان آغاز اجرای طرح ساماندهی تجهیزات پزشكی، اتهامات زیادی متوجه سازمان غذا و دارو شد. اتهاماتی كه رانت‌خواری، ایجاد انحصار، آشفتگی بازار و گسترش واردات در مقابل تولید را شامل می‌شد. هرچند مقامات این سازمان تلاش گسترده‌یی برای مقابله با این اتهامات داشته‌اند، اما اتهامات كماكان ادامه دارد. در آخرین اظهارنظر، نایب‌رییس انجمن رادیولوژی ایران از تشكیل مافیایی برای واردات تجهیزات سونوگرافی خبر داده بود. به گزارش ایرنا، حسین كرم پور در این رابطه گفت: «طی سه سال گذشته 27هزار دستگاه تصویربرداری وارد كشور و در بیمارستان‌های توزیع شده است، درحالی كه فقط 3200متخصص رادیولوژی در كشور داریم.»
اظهارات كرم‌پور به این معنی است كه اتهام جدیدی متوجه سازمان غذا و دارو است؛ این سازمان وظایف نظارتی خود را به خوبی انجام نداده و باعث شده كه باوجود وضع ممنوعیت، بیمارستان‌ها به خرید بی‌رویه تجهیزات پزشكی بپردازند. اتهامی كه رییس سازمان غذا و دارو قویا آن را رد می‌كند.
فعالیت بازار شفاف است
رسول دیناروند معاون وزیر بهداشت و رییس سازمان غذا و دارو است. شخصیتی كه یكی از جنجالی‌ترین چهره‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در دولت یازدهم بوده است.
وی با رد فعالیت مافیای تجهیزات پزشكی برای ورود به بازار بیمارستان‌های دولتی می‌گوید: «وزارت بهداشت برای ساماندهی واردات و بازار تجهیزات پزشكی در 2سال گذشته دو اقدام مهم انجام داده است، نخستین اقدام خریدهای متمركزی بود كه از طریق هیات امنای ارزی انجام شد. خریدهای متمركز تجهیزات پزشكی از طریق هیات امنای ارزی وزارت بهداشت از طریق فرآیند قانونی مناقصه و در یك رقابت كاملا سالم از منابع معتبر انجام می‌شود؛ به عبارت دیگر، خرید از برنده مناقصه صورت می‌گیرد. دستگاه‌های نظارتی نیز در فرآیند مناقصه و خرید تجهیزات پزشكی حضور دارند و در این مورد جای هیچ‌گونه نگرانی نیست.»
به گزارش ایرنا، دیناروند اضافه می‌كند: «گروه دیگری از تجهیزات پزشكی نیز هستند كه خرید آنها به صورت غیرمتمركز از طریق خود بیمارستان‌ها انجام می‌شود؛ در اینجا نیز رقابت وجود دارد، زیرا وزارت بهداشت تمام این كالاهای پزشكی را برای نخستین‌بار، قیمت‌گذاری و نام و قیمت آنها را در سایت سازمان غذا و دارو به‌صورت شفاف اعلام كرده است. اعتبارات بیمارستان‌های دولتی برای خرید تجهیزات پزشكی محدود است و اگر فراتر از سقف تعیین شده، خرید كنند، كسی به آنها پولی نمی‌دهد، بنابراین یك مكانیسم خودكنترلی وجود دارد كه اجازه نمی‌دهد، هزینه‌های خرید تجهیزات پزشكی در بیمارستان‌ها بالا برود.» دیناروند می‌گوید: «كل اعتبارات بیمارستان‌های كشور در سال گذشته حدود 12هزار میلیارد تومان بوده است، بنابراین حدود سه هزار میلیارد تومان آن برای دارو و تجهیزات پزشكی هزینه شده است كه 75درصد آن را بیمه‌ها داده‌اند، 15درصد از این هزینه از اعتبارات طرح تحول سلامت تامین شده است و 15درصد را مردم پرداخت كرده‌اند.
اما آیا دو راهكاری كه سازمان غذا و دارو برای كنترل بازار تجهیزات پزشكی در پیش‌گرفته، یعنی خرید از طریق هیات امنای ارزی و برگزاری مناقصات توسط بیمارستان‌ها، همان‌قدر كه دیناروند ادعا می‌كند كارا است؟ صاحبان صنایع تجهیزات پزشكی كشور این‌گونه فكر نمی‌كنند.
حمایت از واردات به جای تولید
«واردات جای تولید را گرفته است.» این گلایه‌یی است كه صاحبان صنایع ایرانی، همواره متوجه نظام اقتصادی كشور كرده‌اند. صنایع تولید تجهیزات پزشكی نیز از این موضوع مستثنا نیستند و مدعی هستند درحالی كه تجهیزات ساخت تاسیسات آنها از كیفیت لازم برای حفظ جان و تامین سلامت بیماران ایرانی برخوردارند، نحوه خرید سازمان‌های مسوول باعث شده این صنایع رقابت را به تولیدكنندگان خارجی ببازند.
رضا كمپانی دبیر اتحادیه تولیدكنندگان و صادركنندگان تجهیزات پزشكی ایران است. او در گفت‌وگو با «تعادل» نفوذ مافیا در هیات امنای ارزی وزارت بهداشت و مناقصه‌های بیمارستان‌های دولتی را رد می‌كند، اما می‌گوید بحث آنجاست كه این نهادها، به خصوص هیات امنای ارزی چه اندازه برای تولید داخلی ارزش قائل هستند.
تولید از محصول ایرانی در همه دولت‌ها یكی از شعارهای اصلی دولتمردان محسوب می‌شود. اما كمپانی از نقصی در ساختار خرید هیات امنای ارزی پرده برمی‌دارد كه باعث می‌شود حمایت از تولید تجهیزات پزشكی داخلی در حد شعار باقی بماند.
دبیر اتحادیه تولیدكنندگان تجهیزات پزشكی می‌گوید: «هیات امنای ارزی وزارت بهداشت می‌تواند برای خرید خود از ارز مبادلاتی استفاده كند. واردكنندگان 100درصد هزینه‌های خود را ازطریق این ارز پرداخت می‌كنند، اما تولیدكنندگان نهایتا می‌توانند برای پرداخت هزینه خرید مواد اولیه از ارز مبادلاتی استفاده كنند كه باتوجه با ناچیز بودن مبلغ آن و دست و پاگیر بودن بروكراسی اداری، از دریافت ارز مبادلاتی صرف‌نظر می‌كنند. تفاوت 20درصدی نرخ ارز مبادلاتی و نرخ ارز بازار، باعث می‌شود كه واردكننده از نوعی مزیت قیمتی در مقابل تولیدكننده برخوردار باشد.»
البته این تمام ماجرا نیست. كمپانی می‌افزاید: «هیات امنای ارزی از معافیت گمركی برای خریدهای خارجی خود برخوردار است. یعنی واردكننده‌یی كه كالای خود را از طریق این نهاد وارد كند، هیچ‌گونه عوارضی پرداخت نمی‌كند. این در حالی است كه تولیدكننده داخلی مكلف به پرداخت مالیات و عوارض گوناگون است. این مساله باعث می‌شود تولید داخلی در بازار داخلی مزیت رقابتی خود را در مقابل كالای وارداتی از دست دهد.» درواقع می‌توان نتیجه‌گیری كرد كه نقص مذكور باعث می‌شود دولت در زمینه تجهیزات پزشكی نه تنها حامی تولید داخلی نباشد، كه علنا از واردات كالا حمایت كند.
واردات، قدرت برتر در بازار
آمار و ارقام ارائه شده توسط مسوولان دولتی از این ادعا كه واردات دست برتر را در بازار تجهیزات پزشكی كشور دارد، پشتیبانی می‌كند.
رسول دیناروند رییس سازمان غذا و دارو 60درصد تجهیزات پزشكی موجود را وارداتی عنوان می‌كند و در عین حال به این نكته هم اشاره دارد كه 100درصد نیاز كشور برای لوازم بزرگ شخصی و تجهیزات پزشكی سنگین از خارج تامین می‌شود.
مدیركل نظارت بر تجهیزات و ملزومات پزشكی هم این موضوع را می‌پذیرد. به گزارش ایسنا، محمود بیگلر سازمان غذا و دارو درباره میزان صادرات كشور در حوزه تجهیزات پزشكی می‌گوید: تقریبا صادرات ما نسبت به تولیدمان عدد بالایی را به خود اختصاص نمی‌دهد و حتی قابل عنوان كردن هم نیست و عدد آن بسیار محدود است، به‌طوری كه نمی‌توان نام آن را صادرات گذاشت. البته او از برنامه‌های حمایت از تولید خبر می‌دهد و می‌گوید: «بخشی از این برنامه‌ها در قالب سرمایه‌گذاری‌های داخلی صورت می‌گیرد و حال بخشی از كار هم از طریق اجبار شركت‌های وارداتی كه با مجموعه‌های ما كار می‌كنند، انجام می‌شود. اكنون سالیان سال است كه این شركت‌ها بازار تجهیزات پزشكی ما را دراختیار گرفته‌اند، حال از این به بعد حتما باید برنامه خودشان را اعلام و ظرف مدتی مشخص به انتقال تكنولوژی و دانش فنی تجهیزات‌شان به داخل كشور اقدام كنند.»
اما این برنامه‌ها مانع گسترش واردات نمی‌شود، به‌طوری كه مهر، از تفاهم برای گسترش همكاری‌های ایران و لهستان در حوزه‌های مراقبت‌های بهداشتی، دارو و تجهیزات پزشكی گسترش خبر داده است.
اما چاره چیست؟ كمپانی، دبیر اتحادیه تولیدكنندگان تجهیزات پزشكی تنها راهكار موجود را تغییر قوانین موجود و گسترش معافیت‌های مالیاتی به بخش تولید می‌داند. اقدامی كه اگر به موقع انجام نشود، چراغ كم سوی تولید داخل را خاموش خواهد كرد.
نظر شما