سلامت نیوز: در میان افزودنی‌های مواد غذایی، رنگ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استفاده وسیع از از رنگ‌ها در مواد غذایی به دلیل جذابیت و بازار پسندی، تحریک اشتهای مصرف‌کنندگان و ترغیب آن‌ها به خرید و همچنین جبران رنگ از دست رفته در زمان نگهداری یا فرآیند غذا از دیرباز مورد توجه بسیاری از تولید کنندگان مواد غذایی بوده است.

به گزارش سلامت نیوز، به نقل از روزنامه سایه ، در بحث صنایع غذایی، تنوع جزو مهم‌‌ترین مباحث است. بهترین غذاهای دنیا هم اگر هر روز با یک رنگ و شکل تکراری طبخ شوند، از چشم می‌افتند. برای همین، بشر برای ایجاد تنوع در ظاهر غذا، به سراغ رنگ‌ها رفت. این روزها رنگ‌های متعدد غذایی برای ایجاد حق انتخاب بیشتر، زیبایی، تنوع و بازارپسندی در اکثر فروشگاه‌ها عرضه می‌شود. در یک تقسیم‌بندی کلی، رنگ‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند: مجاز و غیرمجاز. رنگ‌های غیرمجاز برای رنگ کردن قالی و لباس به کار می‌روند و متاسفانه به علت ارزان بودن، کم‌کم راه‌شان را در بین خوراکی‌ها باز کرده‌اند.

ناگفته نماند که تولید و عرضه‌ی این‌گونه رنگ‌ها در حیطه‌ی صنایع غذایی کار عده‌ای سودجو است و شما نمی‌توانید اثری از آن‌ها در بین خوراکی‌های استاندارد و دارای پروانه‌ی ساخت پیدا کنید. اما رنگ‌های مجاز به سه گروه تقسیم می‌شوند: گروه اول، رنگ‌های طبیعی هستند که منشا آن‌ها گیاهان و مواد طبیعی مختلف است. گروه دوم، گروه مشابه طبیعی که فرمول‌شان شبیه رنگ‌های طبیعی است، اما منشا شیمیایی دارند و گروه سوم، رنگ‌های شیمیایی که از اساس به صورت شیمیایی تهیه می‌شوند.
تحقیقات سال‌های اخیر نشان داده است که بسیاری از رنگ‌های مصنوعی عامل ایجاد کننده اختلالاتی از قبیل آسم، اختلالات کبدی و تومورهای بدخیم و حتی تاثیر برروی فرایند‌های مغزی مانند تاثیر برروی قدرت یادگیری و رفتار به ویژه در قشر آسیب‌پذیر کودکان و نوجوانان است. رنگ‌های مصنوعی مواد رنگی هستند که در نتیجه سنتز مواد آلی به دست می‌آیند و دامنه‌ی کاربرد آن‌ها نامحدود بوده و در صنایع رنگرزی، داروسازی، میکرب شناسی، صنایع غذایی و... کاربرد دارند.

اکثر این رنگ‌ها از نظر مصرف در غذای انسان قابل قبول نبوده و دارای خواص سرطان‌زایی است. این در حالی است که دکتر حسین رستگار مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع سازمان غذا و دارو نسبت طبق نمونه‌برداری‌های انجام شده از آلوچه‌ها و لواشک‌های حجم زیادی از تفرج‌گاهی تهران، گفت: متاسفانه تمام این نمونه‌ها دارای رنگ‌های غیرمجاز بودند و در برخی از آن‌ها رنگ تارتارازین به عنوان رنگی صنعتی که سرطان‌زا نیز هست، به کار رفته بود. همچنین رنگ تارتارازین در رنگ زعفران که گاهی دیده می‌شود حجاج به عنوان سوغات از مکه می‌آورند نیز وجود دارد.

وی تقلبات در فرآورده‌های سلامت محور را معضلی برای این حوزه خواند و گفت: هر روز تقلبات در فرآورده‌های سلامت محور بیشتر می‌شود و قاچاق هم معضلی در این حوزه است. وی همچنین همچنین ٥٠ درصد این آلوچه‌ها و لواشک‌ها آلودگی میکروبی داشتند که البته آلودگی‌های میکروبی نیز عوارض خاص خودشان را دارند. این مسایل نشان می‌دهد که باید به سلامت مردم بیش از پیش توجه شود. نتایج این نمونه‌ها اخیرا استخراج شده و در حال ارسال به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی جهت برخورد قانونی با عرضه کنندگان آن است. این در حالی است که سند آزمایشگاه معتبرترین سند وزارت بهداشت است. به عنوان مثال: در مباحثی مانند سویس و کالباس، پالم، برنج، آب معدنی و... آزمایشگاه حرف آخر را زد. مستند آزمایشگاه به هیچ‌وجه قابل‌انکار و تغییر نیست. اهمیت کار آزمایشگاه‌ها به حدی است که حتی قاضی نیز براساس آن حکم صادر می‌کند و براساس آن حتی حکم اعدام داده می‌شود. بر همین اساس مواد و فرآورده‌های غذایی، دارویی، داروهای مخدر، تجهیزات و ملزومات و فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی، مکمل‌ها و فرآورده‌های طبیعی و بیولوژیک در آزمایشگاه‌های سازمان غذا و دارو چک می‌شوند. یعنی اگر جایی در مورد مواد غذایی ابهامات به وجود بیاید سریع به آزمایشگاه آن مواد غذایی می‌رود.

رنگ‌های مجاز، رنگ‌های غیرمجاز
در برخی از کشورها از جمله کشورهای اروپایی، عملیات نظارتی طولانی ‌مدتی برای بررسی و تایید افزودنی‌ها وجود دارد. مسئولان نظارتی این کشورها تنها به تایید کالا بسنده نمی‌کنند و چند سال پس از عرضه‌ی آن به بازار، مجددا روی آن آزمایش انجام می‌دهند تا در صورت مغایرت با استانداردهای روز، آن را از چرخه تولید خارج کنند. رنگ‌های غذا هم از این سخت‌گیری‌ها مستثنا نیستند. متخصصان اروپایی در صورت مشاهده‌ی هرگونه کاستی در این محصولات، تولید آن را متوقف می‌کنند، اما متاسفانه در ایران سیستم نظارت ثانویه‌ای وجود ندارد. شاید این امر به این دلیل باشد که کشور ما در زمینه رنگ‌های خوراکی بیشتر واردکننده است تا تولیدکننده. براساس تعریف‌، یك ماده افزودنی، ماده‌‌ای با عملكرد تكنیكی و كاربردی خاص است كه به‌ طور خواسته و در مقادیر معین و با روش تعیین شده و برای هدفی خاص به مواد غذایی اضافه می‌شود. در حال حاضر سازمان غذا و داروی آمریكا ٣٢ ماده در این گروه قرار داده كه از آن جمله می‌توان موادی چون آنتی‌اكسیدان‌ها، رنگ‌ها، طعم دهنده‌ها، شیرین كننده‌های بدون كالری، مواد كلوخه و امولسیفایرها را نام برد.

ضوابط مصرف
در نظر عامه رنگ و طعم غذا از ابزارهای تعیین كیفیت و مرغوبیت فرآورده‌های غذایی هستند. به لحاظ علمی نیز در بسیاری از موارد تغییرات این دو عامل می‌تواند بر خواص غذایی و درمانی فرآورده تاثیرگذار باشد. بنابراین ما نیاز به قوانین مدونی داریم كه استفاده از افزودنی‌ها را در صنعت غذایی كنترل كنند.