سلامت نیوز: آیا بطری‌های آب معدنی خنك، نیمه خنك یا گاهی ولرم كه در تابستان گرم كشور، عطش‌مان را به لطفشان فرو می‌نشانیم واقعا آب معدنی هستند؟ این سوالی است كه شاید بسیاری، موقعی كه از این آبها می‌نوشند از خودشان بپرسند و این سوال دغدغه‌شان شده باشد. احتمالا سر جمع این دغدغه‌ها بوده كه سبب شده وزیر بهداشت به معاونش دستور بدهد كه ظرف مدت یك‌ماه گزارش جامعی در مورد وضعیت آبهای بطری شده به او ارائه بدهد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تعادل، وزیر بهداشت به سازمان غذا و دارو یك‌ماه فرصت داده تا مشخص كند كدام آبهای بطری شده واقعا آب معدنی هستند و كدام‌ها نیستند و آیا بطری و بسته‌بندی آنها برای سلامت انسان مضر هست یا نه. با این حال گویا وزیر پیشاپیش پاسخی هم برای این سوال در ذهن داشته، چراكه در مصاحبه با ایرنا این‌طور گفته: «در مورد آبهای بطری شده به خصوص آبهای چند منطقه خاص كه اطلاعات آن را داریم، مشخص شده كه اطلاعات مندرج روی بسته‌بندی با محتوای آن یكسان نیست و باید با بررسی دقیق كارشناسی جلو سوءاستفاده تولید‌كنندگان این اقلام گرفته شود.» یكی از اعضای اتاق بازرگانی تهران البته معتقد است كه مشكل را باید در نظارت بر محصول نهایی و نه نظارت بر فرآیند تولید جست‌وجو كرد.
تعداد برندهای آب معدنی این روزها به قدری زیاد شده كه شاید مصرف‌كننده‌ها هیچ دوباری آب معدنی یك برند خاص را مصرف نكنند. یكی از برندهای مطرح تولید‌كننده آب معدنی، از معروف‌ترین وزنه‌بردار ایرانی برای تبلیغ محصولاتش استفاده می‌كرد.
هشدار آقای وزیر برای برخورد قانونی
اما صرف اینكه بطری‌ها با چه آبی پرمی‌شوند، تنها مشكل نیست. وزیر بهداشت گفته بود: «خود بطری و موادی كه در ساخت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد هم ممكن است برای سلامت انسان مضر باشد. در این زمینه كار كارشناسی در وزارت بهداشت انجام شده و اطلاعات اولیه آن موجود است. من نیز از سازمان غذا و دارو خواسته‌ام ظرف یك‌ماه آینده گزارش دقیقی در مورد وضعیت بسته‌بندی و مواد مورد استفاده در این بطری‌ها نیز ارائه كنند تا براساس آن برخوردهای قانونی صورت گیرد.»
مدیركل آزمایشگاه‌های مرجع كنترل سازمان غذا و دارو هم، گفت: «با توجه به اینكه برنامه بررسی آبهای معدنی چندی پیش توسط وزیر بهداشت و ریاست سازمان در اولویت برنامه‌های ما قرار گرفته، براین اساس تمامی آبهای معدنی و آشامیدنی كشور جمع‌آوری شده و شروع به كار شده است و اقدامات لازم به سرعت درحال انجام است.»
به گفته حسین رستگار، «آبها دونوع هستند یكی آبهای معدنی و دیگری آشامیدنی؛ آبهای معدنی طی چهار فصلی كه از منابع برداشت می‌شود، باید از لحاظ شرایط مواد معدنی، كیفیت و دیگر عوامل یكسان باشد اما آب آشامیدنی آبی است كه می‌تواند تغییر فصلی داشته باشد همچنین تغییراتی را در آبهای آشامیدنی ایجاد می‌كنند. درعین حال تولید‌كنندگان مجازند كه برخی مواد شیمیایی مثل ازن به آبهای آشامیدنی اضافه كنند، درحالی كه در مورد آبهای معدنی این كار مجاز نیست. بنابراین آب آشامیدنی و آب معدنی تفاوت‌هایی دارند.» به گفته رستگار آنچه وزیر از سازمان غذا و دارو خواسته، تفكیك این دو نوع آب از یكدیگر است. «البته من معتقدم بیشتر این آبها واقعا آب معدنی هستند.»
آب معدنی‌ها نباید حمام آفتاب بگیرند
رستگار ادامه داد: «آبهای معدنی كه در فروشگاه‌ها و مغازه‌ها به فروش می‌رسد، نباید زیر نور آفتاب قرار بگیرد چون احتمال دارد نور آفتاب باعث بشود تركیب شیمیایی بسته‌بندی محصول، با آب مخلوط شده و باعث تغییر رنگ و طعم آن می‌شود.»
وی تاكید كرد: «این نوع آب، باید در محل و مكان مناسب و درجای خنك نگهداری شود تا كیفیتش در حد مطلوب باشد.»
این مقام مسوول در سازمان غذا و دارو گفت: «هر تغییری كه در تولید آبهای معدنی و آشامیدنی صورت می‌گیرد، طبق استانداردهای مربوطه است.»
مدیركل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو افزود: «نظارت‌ها و بازدید‌ها از كارخانه‌های تولید آب معدنی به صورت برنامه‌ریزی شده، توسط كارشناسان ما صورت می‌گیرد علاوه بر آن مسوول فنی با حضور مداوم در كارخانه مسوولیت تایید كیفیت آب را از همه جنبه‌ها دارد. علاوه بر این ما طرحی را به‌طور مشترك با معاونت بهداشت آغاز كرده‌ایم كه عنوانش «بررسی نمونه در سطح عرضه است. ما كیفیت مواد تشكیل‌دهنده و معاونت بهداشت شرایط نگهداری محصولات را بررسی خواهیم كرد.» وی گفت: «مراكز تولید آب معدنی و آشامیدنی باید درمحل مناسب باشند و اگر در مجاورت فاضلاب باشد، باید فاضلاب‌ها كاملا استاندارد باشد و فاصله آن نیز رعایت شود یا استفاده از كود در زمین‌های كشاورزی اطراف آن نیز صورت نگیرد. این عوامل در صدور مجوز‌ها تاثیر بسزایی دارد.»
شرایط نگهداری مسوولیت سوپرماركتی‌هاست
«تعادل» با 2 نفر از اعضای اتاق بازرگانی تهران تماس گرفت كه هر دو در زمینه صنایع غذایی هم فعال هستند. كاوه زرگران علاوه بر ریاست كمیسیون آب، كشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران، رییس كانون تشكل‌های صنایع غذایی كشور است و حسن فروزان‌فرد نیز در دو كمیسیون صنایع غذایی و اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران عضویت دارد.
زرگران معتقد است كه تمامی برندهای آب معدنی موجود در بازار كه تاییدیه‌های وزارت بهداشت و سازمان استاندارد را دارند، از تمامی آزمایش‌های بهداشتی سربلند بیرون آمده‌اند، هرچند نمی‌توان احتمال وجود متخلفین در هر صنفی را مردود دانست. از زرگران در مورد نگرانی وزیر بهداشت در باب بسته‌بندی آبهای بطری شده، پرسیدیم. زرگران می‌گوید: «این بسته‌بندی‌ها در همه جای دنیا به همین شكل است و علاوه بر این خیلی از این برندهای تولید‌كننده آب معدنی، تحت لیسانس كمپانی‌های خارجی هستند و حتی تاییدیه‌هایی از FDA و امثال آن هم دارند.» او ادامه می‌دهد: «به نظر من وزارت بهداشت اگر می‌خواهد قدرت نظارتی خودش را نشان بدهد، باید در مورد شرایط نگهداری پافشاری و تاكید بیشتری كند، هرچند شرایط نگهداری بطری‌های آب معدنی مساله‌یی است كه دیگر به تولید‌كننده‌ها ارتباط ندارد و اصنافی مثل سوپرماركتی‌ها باید آنها را رعایت كنند.»
معضل اصلی، تمركز بر محصول نهایی
حسن فروزان‌فرد اما نظر متفاوتی در مورد نظارت بر تولید آبهای بطری شده در ایران دارد. او معتقد است شكل كنترل‌هایی كه سازمان‌های مسوول در مورد آب معدنی اعمال می‌كند، ناقص است. «شكل كنترل‌ها بر محصول نهایی متمركز شده است و متاسفانه باید بگویم كه روش‌های معمول برای این نوع كنترل، مثل نمونه‌برداری و امثال آن نمی‌توانند كل واقعیت را در مورد صنایع غذایی نشان بدهند.» او در گفت‌و‌گویی ادامه می‌دهد: «تمركز نظارت بر محصول تمام‌شده، فقط مشكل آب معدنی نیست، نظارت باید در طول فرآیند تولید هم اعمال بشود. مثلا در مورد شركتی كه می‌خواهد مجوز تولید آبلیمو بگیرد آیا كسی هست كه میزان خرید لیموی او را در طول یك‌سال بررسی كند؟»
فروزان‌فرد به سازوكار قیمت‌گذاری هم اشاره می‌كند. «قیمت‌گذاری عمومی برای كالاها، مثل اینكه بگوییم همه آب معدنی‌های تولید شده دركشور باید فلان قیمت را داشته باشند، عملا به این معنی است كه تولید‌كننده‌ها، برای سود بیشتر از كیفیتشان كم می‌كنند، چراكه قیمت ثابت است. این كار در واقع فضا را برای خلاقیت و بهبود كیفیت هم از بین می‌برد.»
اقتصاد راه‌حل خوبی برای خلاصی از نظام‌های نظارتی پیدا كرده است. «قیمت‌ها» علائمی هستند كه نقش واسط میان تولید‌كننده و مصرف‌كننده را عهده‌دار می‌شوند. این مساله در مورد آبهای معدنی هم صدق می‌كند. همین حالا هم برندهای آب معدنی شناخته شده‌یی وجود دارد كه در یك فضای رقابتی، قادر به خارج كردن «متخلفین» از بازارند. شاید باید به بازار بیشتر اعتماد كرد.
نظر شما