به گزارش سلامت نیوز به نقل از وینمک، آتروفی مغز در سنین بالا یک بیماری نسبتاً شایع است و اثرات جدی بر عملکرد مغز دارد. تشخیص زودهنگام بیماری و درمان مناسب می تواند به کند کردن پیشرفت آن و کاهش خطر عوارض کمک کند.

مروری بر آتروفی مغز در دوران سالمندی

بیماری پیری مغز ناشی از تحلیل رفتن سلول‌های عصبی است که منجر به مرگ تدریجی سلول‌های عصبی و اختلال در فعالیت‌های بین نورون‌های مرکزی می‌شود.

به دلیل مرگ تدریجی سلول های عصبی یا از بین رفتن اتصالات بین سلول های عصبی خاص در مغز، مغز در جمجمه کوچک می شود که به آن آتروفی می گویند.

با افزایش سن، سلول‌های عصبی نیز مانند سایر اعضای بدن تحلیل می‌روند و به تدریج بر اثر تحلیل رفتن این سلول های عصبی، مغز نیز به تدریج عملکرد خود را از دست می‌دهد، پر نهایت کوچک می‌شود یا می‌میرد. وقتی بافت مغز کوچکتر از اندازه معمول آن باشد، بر حافظه، زبان و رفتار تأثیر زیادی می گذارد.

دلایل بروز آتروفی مغزی

• عوامل ژنتیکی رژیم غذایی: کمبود ویتامین B12 نیز باعث آتروفی مغز می شود.
• سبک زندگی نامناسب: استفاده زیاد از الکل، تنباکو، کم خوابی به طور منظم می تواند باعث آتروفی مغزی شود.
• بیماری های زمینه ای: ممکن است ناشی از بیماری هایی مانند تنگی شریان کاروتید، ناهنجاری های عروق مغزی یا تصلب شرایین، به ویژه رگ های خونی باشد که مغز را تغذیه می کند.
• آسیب جدی مغز: علاوه بر این، آتروفی مغز می تواند ناشی از آسیب تروماتیک مغزی یا سکته مغزی، بیماری آلزایمر یا صرع باشد.

بیشتر بدانید: جلوی کوچک شدن مغز را بگیرید

عوارض آتروفی مغز در سنین بالا

• از دست دادن حافظه: هنگامی که حافظه کاهش می یابد، اولین کاری که بیمار انجام می دهد این است که چیزهای جدیدی را که اتفاق افتاده فراموش کند. برای مدت طولانی اتفاق های قدیمی را فراموش کند. در برخی موارد شدید ممکن است فعالیت های روزانه مانند غذا خوردن، مسواک زدن و ... فراموش شود.
• اختلال شناختی: زمانی که اختلال شناختی وجود داشته باشد، تعیین زمان برای بیمار مشکل خواهد بود. با گذشت زمان، انجام محاسبات ساده نیز غیرممکن می شود.
• افسردگی و اضطراب: دوره های افسردگی می تواند در حدود 30 درصد از افراد مبتلا به میکروسفالی رخ دهد، این افسردگی و اضطراب ممکن است در مراحل اولیه ظاهر شود. بیمار بیش از حد نگران این بیماری است یا علاقه خود را به امور روزمره از دست می دهد، گاهی اوقات دچار توهم یا پارانویا می شود.
• اختلالات زبانی: بیماران ممکن است در بیان خواسته های خود مشکل داشته باشند، هنگامی که بیماری شدیدتر است، ممکن است لکنت زبان داشته باشند، کلمات را به وضوح تلفظ نکنند. با گذشت زمان توانایی زبان ممکن است از بین برود.
• تغییر خلق و خو: بیمار ممکن است به نسبت گذشته متفاوت تر رفتار کند، اغلب تحریک پذیر است. آتروفی مغزی در افراد مسن مانند یک بیماری دژنراتیو در سایر اعضای بدن است، بنابراین درمان آن بسیار دشوار است.

هنگام ابتلا به آتروفی مغز در سنین بالا، بیمار ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کند از جمله:

• تأثیر بر کیفیت زندگی: در مراحل اولیه، بیمار هنوز قادر به مراقبت از خود است، بنابراین تحت تأثیر قرار نگرفته است. با این حال، هنگامی که بیماری پیشرفت می کند، بیمار تقریباً قادر به مراقبت از خود نیست، فراموش می کند که چگونه از خود مراقبت کند. ممکن است احتمال خفگی مکرر وجود داشته باشد یا مشکل در غذا خوردن پیدا کند و خطر التهاب ریه ها را به دلیل ورود اجسام خارجی به دستگاه تنفسی افزایش پیدا می کند.

• بیماران مبتلا به آتروفی مغزی اغلب مجبورند دراز بکشند؛ احتمال ابتلا به عفونت‌هایی مانند ذات‌الریه، عفونت‌های مجاری ادراری، زخم‌های فشاری و ... نیز در آنها افزایش پیدا می کند. افزایش خطر آسیب به دلیل کاهش هماهنگی و بی‌حسی بدن نیز وجود دارد.

هنگامی که درمان دارویی و دریافت مکمل های ویتامینی آغاز شود، اقدامات روان درمانی مهم شمرده شود، رژیم غذایی مناسب داشته باشد و زندگی بر اساس بهبود علائم و کاهش عوارض باشد، پیشرفت بیماری را نیز کاهش می دهد.

چگونه از آتروفی مغز در سنین بالا جلوگیری کنیم

قانون طبیعی پیری را نمی توان تغییر داد، اما می توان اقدامات پیشگیرانه را قبل از رسیدن به مرحله بیماری اعمال کرد. برخی از اقدامات برای جلوگیری از آتروفی مغز در سنین بالا عبارتند از

• رژیم غذایی مناسب داشته باشید: توصیه می شود رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی لازم به ویژه امگا 3 را افزایش دهید، چرا که محرک فعالیت سلول های مغز است. ویتامین B12، اسید فولیک، ویتامین E، ویتامین C... ویتامین های خوبی برای عملکرد خوب مغز هستند، آنها را یا از طریق رژیم غذایی یا از طریق مکمل ها دریافت کنید. فست فود را محدود کنید و غذاهای کنسرو شده، الکل، تنباکو را نیز فراموش کنید چرا که موادی هستند که روند پیری هر کدام را تسریع می کنند.
• شیوه زندگی سالم داشته باشید: عادت زود خوابیدن را حفظ کنید، به اندازه کافی بخوابید، هنگام خواب عمیق، مغز نیز آرام است. بی خوابی مکرر توانایی تمرکز و توانایی تفکر و پردازش اطلاعات را کاهش می دهد، پیری مغز را نیز تسریع می کند.
• ورزش کنید: ورزش منظم هر روز به حفظ گردش خون در مغز کمک می کند، قدرت اتصالات بین سلول های عصبی را افزایش می دهد، می توانید ورزش هایی مانند دوچرخه سواری، پیاده روی، یوگا را امتحان کنید و با بازی کردن موضوعات فکری مانند شطرنج، حدس زدن کلمات، روبیک، تمرینات مغز را انجام دهید.
• از استرس دور بمانید: اجتناب از استرس و حفظ روحیه خوب هر روز برای مغز بسیار مفید است.
• کنترل بیماری‌های مزمن: کنترل خوب بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا، دیابت و کلسترول، خطر ابتلا به عوارض مغزی و در نتیجه خطر آتروفی مغز را کاهش می‌دهد.

آتروفی مغز در سنین بالا باعث عوارضی می شود که کیفیت زندگی و سلامت بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد. تشخیص زودهنگام و کنترل این بیماری باعث افزایش امید به زندگی می شود. علاوه بر این، باید به اقدامات پیشگیرانه برای به حداقل رساندن خطر بیماری توجه شود.

برای اینکه بر سلامت و زندگی بیمار و بستگان وی تأثیری نگذارد، هنگام ابتلا به آتروفی مغزی، بیمار باید در اسرع وقت تحت درمان قرار گیرد.