اغلب اوقات اطلاعات نصفه نیمه‌ای که والدین دارند، باعث دردسرشان می‌شود. مثلا با خواندن علائم بیش فعالی، گمان می‌کنند که کودک بازیگوششان بیش‌فعال است و با شکایت چنین اختلالی به روان شناس مراجعه می‌کنند. اما باید دانست که علائم بیش فعالی، گسترده‌تر از چیزی است که شما فکر کنید بازیگوشی کودک، همان بیش فعالی او است.

بیش‌فعالی همان بازیگوشی نیست!

سلامت نیوز-*عطیه میرزا امیری: اغلب اوقات اطلاعات نصفه نیمه‌ای که والدین دارند، باعث دردسرشان می‌شود. مثلا با خواندن علائم بیش فعالی، گمان می‌کنند که کودک بازیگوششان بیش‌فعال است و با شکایت چنین اختلالی به روان شناس مراجعه می‌کنند. اما باید دانست که علائم بیش فعالی، گسترده‌تر از چیزی است که شما فکر کنید بازیگوشی کودک، همان بیش فعالی او است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات، اختلال بیش‌ فعالی(ADHD)یا کم‌توجهی(ADD)در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه بوده است؛ در این‌ میان برخی افراد باور دارند در تشخیص این اختلال کمی اغراق می‌شود و از تجویز داروهای مشخصی برای مقابله سریع با رفتارهای دردسرساز کودکان، به‌عنوان نخستین راه درمان استفاده می‌کنند. ازطرفی عدم تشخیص به‌موقع این اختلال هم نگران‌کننده است. اما از کجا بفهمیم که کودک‌مان علائم بیش فعالی از خودش نشان می‌دهد یا فقط بازیگوش و پرانرژی است؟‌ برای دانستن پاسخ سؤال‌تان این مقاله را دنبال کنید.

علائم بیش فعالی در همه افراد یکسان است؟

چیزی که مهم است این است که از برخی نشانه‌ها و علائم واضح بیش فعالی آگاه باشید. پدر و مادرهای بسیاری از ابتلای فرزندشان به بیش فعالیرکم‌توجهی آگاه نیستند؛ به‌ویژه وقتی کودک به ‌شکل آشکار بیش از حد فعال نیست. این باور که همه کودکان مبتلا به این اختلال بیش از حد فعالیت دارند و مثل خرگوش همیشه درحال ورجه‌وورجه هستند، درست نیست. برای تشخیص این بیماری باید نشانه‌های پنهان کودکتان را هم بررسی کنید. منظور از نشانه‌های پنهان، نشانه‌هایی مثل فکر‌کردن، رفتار و روش یادگیری است. اگر فکر می‌کنید فرزندتان در فکر‌کردن، رفتار و روش یادگیری با دیگران تفاوت دارد و نگران این هستید که شاید دلیل مشکلات فرزندتان در خانه، روابط خانوادگی و دوستانه بیش‌‌فعالی است، به متخصص مربوطه مراجعه کنید. همچنین باید دانست که بیش فعالی در بزرگسالان و نیز در کودکان مختلف است و ویژگی‌های یکسان ندارد. علائم بیش فعالی به روش‌ها، با ترکیب‌ها و در درجات گوناگونی بر افراد تأثیر می‌گذارد. این اختلال ممکن است در افراد مختلف به‌شکل متفاوت بروز کند؛ ممکن است نشانه‌های آن بسته به عوامل محیطی و ژنتیکی بسیار متفاوت باشد. علاوه بر همه این‌ها، علائم بیش فعالی با تغییر شرایط زندگی و گذر از پیش‌دبستانی به دبستان، دبیرستان و پس آن تغییر می‌کنند. اگر گمان می‌کنید فرزندتان بیش ‌فعال است، بهتر است با برخی نشانه‌ها و ویژگی‌های شاخص افراد مبتلا به اختلال بیش‌ فعالیرکم‌توجهی آشنا شوید

کسب دانش‌ درباره اختلال بیش‌ فعالی ـ کم توجهی در کودکان و افزایش آگاهی درباره روش‌های اثرگذاری این اختلال بر زندگی فرزندتان، به شما و پزشک کودک‌تان کمک می‌کند ارزیابی دقیق‌تری از وجود اختلال داشته باشید و روش‌های درمان مناسب را انتخاب کنید.

اختلال بیش فعالیر کم توجهی چه ابعادی دارد؟

این اختلال دارای ۳ بعد بی‌توجهی، تکانشگری(impulsivity)و یا بیش‌فعالی است. پس بیش فعالی تنها یکی از نشانه‌های این اختلال است. در همه کودکان مبتلا به این اختلال در زمان‌های مختلف درجات متفاوتی از بی‌توجهی، واکنش‌های ناگهانی و رفتارهای بیش‌فعالانه دیده می‌شود. رفتار این کودکان با هنجارهای گروه سنی مربوط هم‌خوانی ندارد و با رفتار دیگر هم‌سالان‌شان متفاوت است؛ این رفتار متفاوت باعث اختلال جدی در توانایی‌ کودک برای انجام درست و موفقیت‌آمیز کارها در خانه و مدرسه می‌شود. در ادامه این سه بعد را به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم.

۱ـ بی‌توجهی

کودکی که نقص توجه دارد:

به‌سادگی دچار حواس پرتی می‌شود، نمی‌تواند به‌راحتی تمرکز کند و معمولا بر موضوعات ناچیز تمرکز می‌کند، پیوسته از کاری به کاری دیگر می‌پرد و معمولا سرگرم کارهایی می‌شود که ربطی به موضوع ندارد.

از سوی دیگر کودک تمرکز بی‌اندازه‌اش را صرف موضوعی بی‌ربط و غیرضروری می‌کند و نمی‌تواند به چیز دیگری توجه کند. به‌طور مثال کودک ساعت‌ها وقتش را صرف بازی‌ ویدئویی می‌کند و هدایت این توجه به موضوعی دیگر برایش بسیار دشوار است.

اگر مستقیم با او صحبت کنید، به شما گوش نمی‌کند، گاهی انگار درحالِ رویاپردازی است و جای دیگری سیر می‌کند.

فراموش‌کار است و کارها را نیمه رها می‌کند.

به کارهایی که نیازمند تمرکز بالا هستند علاقه‌ای ندارد یا از آنها دوری می‌کند.به‌سختی کاری را شروع می‌کند و به‌انجام‌رساندن کارها برایش دشوار است، وظایفش را نیمه‌کاره انجام می‌دهد، به‌سادگی کسل می‌شود و پیوسته کارها را به‌تأخیر می‌اندازد.

۲ـ تکانشگری

کودکی که از واکنش‌های ناگهانی رنج می‌برد:

به‌سختی خودش را کنترل می‌کند و نمی‌تواند مانع رفتارها و پاسخ‌هایش شود.

در پاسخ به رفتارها، بدون فکرکردن عمل می‌کند.

پیش از پایان سؤال و بدون فکر پاسخ از دهانش می‌پرد، بی‌نوبت حرف می‌زند، بدون توجه به پیامدهای ناخوشایندش حرفی را به‌زبان می‌آورد.

میان حرف یا کار دیگران می‌پرد.

پیش از اینکه کامل برایش توضیح بدهند شروع به انجام کارها می‌کند، بی‌دقت است، سرعت را بیشتر از دقت می‌پسندد.

اهل کار گروهی و همکاری با دیگران نیست، در موقعیت‌های مختلف واکنش‌های آنی نشان می‌دهد، به‌سادگی برآشفته و خشمگین می‌شود، مدیریت احساسات برایش دشوار است، تحمل سرخوردگی و شکست را ندارد.

۳ـ بیش فعالی

کودکی که بیش‌فعال است:

تنظیم مهارت‌های حرکتی برایش دشوار است، انرژی زیادی دارد، زیاد فعالیت می‌کند.

بی‌قرار است، نمی‌تواند بی‌حرکت بماند، ممکن است در حالت نشسته پایش را تاب دهد، روی میز بکوبد و حتی روی دو پایه صندلی به جلو و عقب تاب بخورد!

در موقعیت‌های نامناسب می‌دود و از سطوح مختلف بالا می‌رود، همیشه در حرکت است.

شرکت‌ در فعالیت‌های آرام و بی‌صدا برایش دشوار است، دوست دارد پرسروصدا و پرهیاهو باشد.

ممکن است نشانه‌های کمتر فیزیکی بیش‌ فعالی را نشان دهد، مانند پرحرفی؛ یک‌ریز حرف می‌زند درحالی‌که به‌سختی می‌توانید حرف‌هایش را بفهمید، ممکن است بیش‌ازاندازه اجتماعی شود و مثل پروانه در میان اطرافیان از یکی به‌سراغ دیگری برود و در درون احساس بی‌قراری کند.

اختلالی به روان شناس مراجعه می‌کنند. اما باید دانست که علائم بیش فعالی، گسترده‌تر از چیزی است که شما فکر کنید بازیگوشی کودک، همان بیش فعالی او است. اختلال بیش‌ فعالی(ADHD)یا کم‌توجهی(ADD)در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه بوده است؛ در این‌ میان برخی افراد باور دارند در تشخیص این اختلال کمی اغراق می‌شود و از تجویز داروهای مشخصی برای مقابله سریع با رفتارهای دردسرساز کودکان، به‌عنوان نخستین راه درمان استفاده می‌کنند. ازطرفی عدم تشخیص به‌موقع این اختلال هم نگران‌کننده است. اما از کجا بفهمیم که کودک‌مان علائم بیش فعالی از خودش نشان می‌دهد یا فقط بازیگوش و پرانرژی است؟‌ برای دانستن پاسخ سؤال‌تان این مقاله را دنبال کنید. علائم بیش فعالی در همه افراد یکسان است؟ چیزی که مهم است این است که از برخی نشانه‌ها و علائم واضح بیش فعالی آگاه باشید. پدر و مادرهای بسیاری از ابتلای فرزندشان به بیش فعالیرکم‌توجهی آگاه نیستند؛ به‌ویژه وقتی کودک به ‌شکل آشکار بیش از حد فعال نیست. این باور که همه کودکان مبتلا به این اختلال بیش از حد فعالیت دارند و مثل خرگوش همیشه درحال ورجه‌وورجه هستند، درست نیست. برای تشخیص این بیماری باید نشانه‌های پنهان کودکتان را هم بررسی کنید. منظور از نشانه‌های پنهان، نشانه‌هایی مثل فکر‌کردن، رفتار و روش یادگیری است. اگر فکر می‌کنید فرزندتان در فکر‌کردن، رفتار و روش یادگیری با دیگران تفاوت دارد و نگران این هستید که شاید دلیل مشکلات فرزندتان در خانه، روابط خانوادگی و دوستانه بیش‌‌فعالی است، به متخصص مربوطه مراجعه کنید. همچنین باید دانست که بیش فعالی در بزرگسالان و نیز در کودکان مختلف است و ویژگی‌های یکسان ندارد. علائم بیش فعالی به روش‌ها، با ترکیب‌ها و در درجات گوناگونی بر افراد تأثیر می‌گذارد.

این اختلال ممکن است در افراد مختلف به‌شکل متفاوت بروز کند؛ ممکن است نشانه‌های آن بسته به عوامل محیطی و ژنتیکی بسیار متفاوت باشد. علاوه بر همه این‌ها، علائم بیش فعالی با تغییر شرایط زندگی و گذر از پیش‌دبستانی به دبستان، دبیرستان و پس آن تغییر می‌کنند. اگر گمان می‌کنید فرزندتان بیش ‌فعال است، بهتر است با برخی نشانه‌ها و ویژگی‌های شاخص افراد مبتلا به اختلال بیش‌ فعالیرکم‌توجهی آشنا شوید کسب دانش‌ درباره اختلال بیش‌ فعالی ـ کم توجهی در کودکان و افزایش آگاهی درباره روش‌های اثرگذاری این اختلال بر زندگی فرزندتان، به شما و پزشک کودک‌تان کمک می‌کند ارزیابی دقیق‌تری از وجود اختلال داشته باشید و روش‌های درمان مناسب را انتخاب کنید. اختلال بیش فعالیر کم توجهی چه ابعادی دارد؟ این اختلال دارای ۳ بعد بی‌توجهی، تکانشگری(impulsivity)و یا بیش‌فعالی است. پس بیش فعالی تنها یکی از نشانه‌های این اختلال است. در همه کودکان مبتلا به این اختلال در زمان‌های مختلف درجات متفاوتی از بی‌توجهی، واکنش‌های ناگهانی و رفتارهای بیش‌فعالانه دیده می‌شود. رفتار این کودکان با هنجارهای گروه سنی مربوط هم‌خوانی ندارد و با رفتار دیگر هم‌سالان‌شان متفاوت است؛ این رفتار متفاوت باعث اختلال جدی در توانایی‌ کودک برای انجام درست و موفقیت‌آمیز کارها در خانه و مدرسه می‌شود. در ادامه این سه بعد را به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم.

۱ـ بی‌توجهی کودکی که نقص توجه دارد: به‌سادگی دچار حواس پرتی می‌شود، نمی‌تواند به‌راحتی تمرکز کند و معمولا بر موضوعات ناچیز تمرکز می‌کند، پیوسته از کاری به کاری دیگر می‌پرد و معمولا سرگرم کارهایی می‌شود که ربطی به موضوع ندارد. از سوی دیگر کودک تمرکز بی‌اندازه‌اش را صرف موضوعی بی‌ربط و غیرضروری می‌کند و نمی‌تواند به چیز دیگری توجه کند. به‌طور مثال کودک ساعت‌ها وقتش را صرف بازی‌ ویدئویی می‌کند و هدایت این توجه به موضوعی دیگر برایش بسیار دشوار است. اگر مستقیم با او صحبت کنید، به شما گوش نمی‌کند، گاهی انگار درحالِ رویاپردازی است و جای دیگری سیر می‌کند. فراموش‌کار است و کارها را نیمه رها می‌کند. به کارهایی که نیازمند تمرکز بالا هستند علاقه‌ای ندارد یا از آنها دوری می‌کند.به‌سختی کاری را شروع می‌کند و به‌انجام‌رساندن کارها برایش دشوار است، وظایفش را نیمه‌کاره انجام می‌دهد، به‌سادگی کسل می‌شود و پیوسته کارها را به‌تأخیر می‌اندازد.

 ۲ـ تکانشگری کودکی که از واکنش‌های ناگهانی رنج می‌برد: به‌سختی خودش را کنترل می‌کند و نمی‌تواند مانع رفتارها و پاسخ‌هایش شود. در پاسخ به رفتارها، بدون فکرکردن عمل می‌کند. پیش از پایان سؤال و بدون فکر پاسخ از دهانش می‌پرد، بی‌نوبت حرف می‌زند، بدون توجه به پیامدهای ناخوشایندش حرفی را به‌زبان می‌آورد. میان حرف یا کار دیگران می‌پرد. پیش از اینکه کامل برایش توضیح بدهند شروع به انجام کارها می‌کند، بی‌دقت است، سرعت را بیشتر از دقت می‌پسندد. اهل کار گروهی و همکاری با دیگران نیست، در موقعیت‌های مختلف واکنش‌های آنی نشان می‌دهد، به‌سادگی برآشفته و خشمگین می‌شود، مدیریت احساسات برایش دشوار است، تحمل سرخوردگی و شکست را ندارد.

۳ـ بیش فعالی کودکی که بیش‌فعال است: تنظیم مهارت‌های حرکتی برایش دشوار است، انرژی زیادی دارد، زیاد فعالیت می‌کند. بی‌قرار است، نمی‌تواند بی‌حرکت بماند، ممکن است در حالت نشسته پایش را تاب دهد، روی میز بکوبد و حتی روی دو پایه صندلی به جلو و عقب تاب بخورد! در موقعیت‌های نامناسب می‌دود و از سطوح مختلف بالا می‌رود، همیشه در حرکت است. شرکت‌ در فعالیت‌های آرام و بی‌صدا برایش دشوار است، دوست دارد پرسروصدا و پرهیاهو باشد. ممکن است نشانه‌های کمتر فیزیکی بیش‌ فعالی را نشان دهد، مانند پرحرفی؛ یک‌ریز حرف می‌زند درحالی‌که به‌سختی می‌توانید حرف‌هایش را بفهمید، ممکن است بیش‌ازاندازه اجتماعی شود و مثل پروانه در میان اطرافیان از یکی به‌سراغ دیگری برود و در درون احساس بی‌قراری کند.

* کارشناس ارشد روانشناسی

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha